Deniz KILINÇ
Avrupa Kurulu Lideri Ursula von der Leyen’in açıkladığı ve Avrupa Birliği (AB) vatandaşlarının kısıtlamalara uymaya gerek kalmadan üye ülkelere seyahat edebilmesine müsaade veren aşı pasaportu uygulamasının, Avrupa iktisadının yüzde 10’unu oluşturan turizm bölümüne can suyu olacağı öngörülüyor. Yeşil Dijital Sertifika fiyatsız, iki lisanda (ülkenin resmi lisanı ve İngilizce), karşılıklı tanınır ve hem fizikî hem dijital (QR kodu) formatında olacak. Sertifikaya AB vatandaşları ve uyruklarından bağımsız olarak aile üyeleri ile AB’de yaşayan şahıslar başvurabilecek.
“Çin ve Rus aşısı kararları ülkelerin”
İçeriğinde sertifika sahibinin yaptırdığı aşı, aşılamanın yapıldığı yer ve yapılan doz sayısı, negatif COVID-19 test sonucu ve hastalığı atlatan bireylerin sıhhat raporlarının yer alacağı sertifikada, sadece Avrupa İlaç Ajansı (EMA) onaylı aşılar kabul edilecek. Bu aşılar ortasında Pfizer/BioNTech, Johnson&Johnson, Moderna ve AstraZeneca yer alırken, şimdi Avrupalı otoriteler tarafından onaylanmamış aşıların kabul edilmesi kararı ülkelere bırakılacak. Örneğin Macaristan, EMA tarafından onaylanmamış Rus SputnikV ve Çinli Shinopharm aşılarını vatandaşlarına sunuyor.
“Avrupa daha fazla doz almazsa İngiltere’ye ihracatı durdururuz”
AB’nin aşı tedarikine adil erişim konusunda var olan bütün “araçları” kullanacağını belirten von der Leyen, AB’ye daha fazla doz gelmemesi durumunda İngiltere üzere aşı üretiminin yapıldığı ülkelere aşı ihracatının durdurulabileceğini
söyledi. Daha evvel de AstraZeneca’yı aşı üretimi konusunda eleştiren von der Leyen, son altı haftada AB’de üretilen aşılardan ortalarında aşı üretimi de olan 33 ülkeye 41 milyon doz gönderildiğini lakin bunun karşılıklı olması gerektiğini savundu ve “Diğer bir deyişle, muteber aşı teslimatları, karşılıklı ve orantılı bir ihracat görmek istiyoruz ve bunun için gereksinimimiz olan aracı kullanmaya hazırız” dedi.
“Tüm seçenekler masada”
Von der Leyen’e nazaran fikri mülkiyet haklarından aşının öteki ülkelerde de üretilmesi için vazgeçilmesi de dahil tüm seçenekler masada. Von der Leyen insan hayatının, sivil özgürlüklerin ve iktisatların refahının aşı sürecine bağlı olduğunu, bu nedenle gelecek hafta AB önderleriyle gerçekleşecek toplantıda süreçle ilgili tüm seçeneklerin masada olduğunu söyledi.
DSÖ ve ECDC uygulamaya karşı DSÖ ve Avrupa Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi, (ECDC) aşı pasaportu uygulamasına karşı olduklarını sıklıkla lisana getirdi. Aşı dağıtımının adaletli olmaması nedeniyle, bu uygulamanın eşitsizliği daha da derinleştireceği görüşündeler. Ortalarında Almanya’nın bulunduğu kimi AB ülkeleri de hala kâfi aşıya erişememiş ülkeler varken kelam konusu sertifikanın adaletli olup olmadığını sorguluyor. Bir AB yetkilisinin Reuters’a verdiği demece nazaran, Avusturya, Bulgaristan ve Slovenya üzere birtakım ülkeler aşının “üye ülkeler ortasındaki dağıtımındaki eksikler konusunda” kaygılı.
Maersk: Gemiler aşı sevkiyatında uçaklara rakip olacak
Aşı pasaportu tartışmalarına paralel, aşının taşınmasında kilit bir faktör olan soğuk zincir altyapısı nedeniyle aşı sevkiyatı da hala devam eden bir sorun. Aşı sevkiyatında uçaklara alternatif arayışı sürerken, dünyanın önde gelen deniz nakliyeciliği şirketi AP MollerMaersk gemilerin uçaklara rakip olacağı görüşünde. Aşılar, üretim yerlerine yakın olmaları sebebiyle şu ana kadar yüklü olarak kara ve hava nakliyatıyla taşındı lakin Maersk, artan aşı tedarikinin hava nakliyatı kapasitesini aşacağını öngörüyor. Maersk tıbbi eserler yetkilisi Hristo Petkov, “2021’in ortasından itibaren aşı ziyadesiyle karşı karşıya kalacağız ve mevcut lojistik sisteminin soğuk zincir altyapısı ve hava taşıamcılığı kapasitesi yetersiz olacak. Bu durumda yük konteynerleri büyük bir rol oynayacak” dedi. Öte yandan aşılama faaliyetinin dört ila beş yıla kadar yayılabileceğini belirten Petkov, gelecek devirde tedarik zincirlerinde oluşabilecek problemlerin da aşı dağıtımını olumsuz etkileyebileceğini vurguladı ve ekledi: “Lojistik kısıtlayıcı bir faktör olabilir.”
EMA bugün AstraZeneca açıklaması yapacak
ilaç otoritesinden onay almış olan AstraZeneca aşısı, kanda pıhtılaşmaya yol açtığı savlarıyla birden fazla ülkede hala bir telaş kaynağı. Ortalarında Hollanda, İtalya, Fransa, Almanya ve Litvanya çeşitli AB ülkeleri, EMA Lideri Emer Cooke’un aşının askıya alınmasına gerek duyulmadığı ve yararlarının mümkün yan tesirlerine ağır bastığı açıklamalarına karşın AstraZeneca’yı askıya almıştı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İtalya Başbakanı Mario Draghi, bugün EMA AstraZeneca’ya tam onay verirse kararlarından dönebilecekleri sinyalini verdi.
Dünya