Tamer IŞITIR
Ne Oldu?
Komiteye üyelerin yanı sıra milletvekilleri, belediyeler, hayvan haklarıyla ilgili sivil toplum örgütlerinden temsilciler katılırken, hayvanlara yönelik azap, eziyet, tecavüz üzere kabahatlerde mahpus cezası öngören görüşmelerde vakit zaman teklifin içeriğine ait tartışmalar yaşanmıştı. Komitede, muhalefet ve hayvan hakları savunucuları yasanın ismine itiraz ederek, “Hayvan Hakları Yasası” olarak değiştirilmesini isterken, teklifte yer alan ve ceza öngörülen “hayvanlarla cinsel ilişki” tabirinin de “hayvanlara tecavüz” yahut “istismar” olarak değiştirilmesini talep etmişti.
Ne Dediler?
CHP’li Kurul Üyesi Orhan Sarıbal: Geç kalınmış bir düzenleme. Bu canlıların mal olmasını kanundan çıkardık ancak ismine bakıyoruz ‘Hayvan Haklarının Korunması Kanunu.’ Siz hayvan haklarının korunması dediğiniz andan itibaren onları mal olmaktan çıkaramıyoruz. Alım satımını engelleyemiyoruz. Bu kanunun ismi ne olmalı? ‘Hayvan Hakları Kanunu olmalı.’
TİP Milletvekili Sera Kadıgil: ‘Hayvan Hakları Yasası’ diyemediğimiz bir noktadayız. En kolayından hisli varlık olduklarının kabulü yok. Eşya mı, can mı bilinmeyen. “Kat Mülkiyeti Kanunu’na ekleyelim” dedik, bu yok. Kuşların göç yollarını müdafaa sorumluluğu üzerine bir sürü değerli STK’ları dinledik, ne yapabileceğimize karar verdik, bunlar yok. Evcil hayvan yok, sahipli-sahipsiz hayvan ayrımının ortadan kaldırılması yok. “Hayvanat bahçeleri ve yunus parkları yasaklanacak” dedik, bu yok. Hayvanların deneylerde kullanımı ile ilgili o kadar çalıştık tek bir husus yok. Hatta sokak hayvanları üzerinde deney yapılmasına müsaade eden husus bile duruyor. Kürk problemi yok. Av yasağı yok. “Popülasyon denetimi düzenlemesi” dedik yok. “Kısırlaştırma seferberliği yapacağız” dedik. “Dört yıl boyunca ithalat yasağı getirelim” dedik. “Petshoplarda hayvan satışını yasaklayalım” dedik. “Mobil kısırlaştırma cinayettir, hepimiz karşıyız” dedik. Burada yok. Yalnızca ‘geçici’ ibaresiyle geçiştirilmiş. İşini yapmayan belediyelere yaptırım düzenledik. Bu kararlara uymayacak belediyelere en küçük bir idari ve cezai yaptırım yok.
Ne Olacak?
Kanuna nazaran, Hayvanları Müdafaa Kanunu’nun tarifleri düzenleyen unsurunda değişiklik yapılarak “süs” ibaresi çıkarılacak. Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını dijital kimliklendirme prosedürleriyle kayıt altına aldırmakla yükümlü olacak. Ticari gaye güdülmeksizin bakılan konut hayvanı, bulunduğu yere bakılmaksızın sahibinin borcundan ötürü haczedilemeyecek. Hayvan sahiplerinin sorumlulukları genişletilerek her türlü terk fiili yasak kapsamına alınacak. Evcil hayvanı taammüden öldüren kişi, 6 aydan 4 yıla kadar mahpus cezası alacak. Hayvanlarla cinsel alakada bulunan şahsa de mahpus cezaları 6 aydan 3 yıla kadar uygulanabilecek. Mesken hayvanı satış yerlerinde (petshop) ortamın hayvan sıhhati ve etolojisi bakımından uygun olmaması sebebiyle kedi ve köpek bulundurulması yasaklanacak. Maddeyle, tedavi emelli hayvanlara müdahalelere müsaade verilecek; veteriner hekimlik uygulamalarına mani olunmaması amaçlanıyor. Büyükşehir belediyeleri, vilayet belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan büyükşehir ilçe belediyeleri ile başka belediyeler, sahipsiz yahut güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması emeliyle hayvan bakımevleri kuracak.
Dünya