Şebnem TURHAN
Borsa İstanbul’da yabancı yatırımcıların hissesi son 52 haftada yüzde 21,5 geriledi ve yüzde 41,99 ile tarihi en düşük düzeyine indi. Pandemi öncesinde 23 Ocak 2020’deki son yılların en yüksek düzeyinden bugüne ise kayıp yüzde 36,2. Yabancıların son 52 haftadaki net çıkışı ise 2 milyar 893 milyon dolar oldu.
Merkez Bankası dataları son dört haftadır yabancı yatırımcıların çok ufak ölçülerde da olsa pay senedi piyasasında net alıcı olduğunu ortaya koyuyor. Fakat şimdi gidişatı etkileyecek oranda girişler yaşanmıyor. Analistler, para siyasetindeki seyir, risk priminde mümkün gerileme, aşılama suratının artışı ve iktisattaki canlanmayla kontaklı olarak gelişen ülkelere yönelebilecek olası para akışından Türkiye’nin de yararlanma ihtimali olduğuna dikkat çekiyor.
Merkez Bankası haftalık menkul değer istatistikleri yabancı yatırımcıların 23 Nisan haftasından bu yana pay senedinde net alıcı olduğunu gösteriyor. 23 Nisan’da 104 milyon dolar, 30 Nisan haftasında 31.5 milyon dolar, 7 Mayıs haftasında 87.7 milyon dolar, 14 Mayıs haftasında ise 51.7 milyon dolar olmak üzere son 4 haftadaki net alım 275 milyon dolar oldu. Lakin bu çok küçük düzeylerdeki alım son 1.5 yıldır süren çıkış eğilimi göz önüne alındığında epeyce sonlu kaldı.
Kapanışa hakikat borsada sert satış
Yarın Merkez Bankası 21 Mayıs haftasında yabancı yatırımcının yöneliminin görüleceği menkul değer istatistiklerini açıklayacak. Net alımın devam etmesi piyasanın tabandan dönüş sinyali alması için ehemmiyet taşıyor. Borsa İstanbul BİST100 endeksinin ve değerli payların epey ucuz durumda bulunması da alım için uygun ortam yaratıyor. Analistler hem global ölçekte enflasyon tartışmalarıyla yaşanan sürecin gelişen piyasalar ve Türkiye’ye tesiri hem de iç dalgalanmalara bağlı istikrarsızlıkların yabancının tutumunun olumluya dönmesini zorlaştırdığına dikkat çekiyor. Dolar/TL’deki 8.40 düzeyleri de BIST100 endeksinde yükselişi sınırlıyor. Türkiye’nin 5 yıllık iflas risk primi CDS’ler de uzun müddettir 400 düzeyinin üzerinde seyretmeye devam ediyor. Bu da yabancının halini belirleyen faktörler ortasında yer alıyor.
Dünya borsaları ise teknoloji paylarında tabandan gelen alımlarla yükseliş seyrinde ve global piyasalarda genele yayılan bir alış dalgası görülüyor. Borsa İstanbul’da dün yabancının da büyük oranda tercih ettiği bankacılık endeksindeki yükseliş dikkat cazibeli oldu. En yüksek hacimle Garanti Bankası başı çekerken kamu bankalarında da alım taraflı hareketler yaşandı. Analistler 19 Mart öncesine dönülebilmesi için BİST100 için 1465 düzeyini önemsiyor ve bu düzey üzerindeki kapanışların yeni bir yükseliş dalgasının sinyali olabileceğine dikkat çekiyor.
Hacimde artışı görebiliriz
Alnus Yatırım Araştırma Müdürü Yunus Kaya da sabah bülteninde şubat sonlarında 40 milyar TL civarında dolanan BİST100 süreç hacminin daima düşme trendiyken nisan sonunda 12 milyar TL’ye kadar gerilediğine işaret ederek “Son iki gündür toparlanma var üzere ki süreç hacmi 17 milyar TL ortalama oldu. Yabancıların son iki haftadır net alımda olduğunu gördüğümüzden tahminen önümüzdeki günlerde hacimde artış görebiliriz” dedi.
Yerli aksiyonu şekillendirecek
Albaraka Türk Baş Ekonomisti Ömer Emeç, son birkaç haftaki datalara bakıldığında yabancının çıkışının durduğunu, çok ufak ölçülü girişlerin olduğunu lisana getirdi. Emeç, şöyle konuştu: “Bu girişler borsanın genel gidişatını etkileyecek kadar büyük olmadığından, yakın vadede hala yerli aksiyonu tarafından şekillendirilen bir borsa izleyeceğimiz görüşümüzü koruyoruz. Bunun akabinde ise global enflasyon dehşetinin en ağır hissedildiği ve halihazırda içinde bulunduğumuz birkaç aylık periyotun atlatılması ve global enflasyonu yıllık bazda aşağıya çekecek baz tesirlerinin devreye girmesi, ayrıyeten global iktisattaki performansın birinci çeyrekte maliye siyaseti adımları süratlice bir büyüme gösteren ABD’ye yetişmesi ile birlikte bizim de ortalarında bulunduğumuz gelişmekte olan ülkelere pay senetleri bağlamında olan talebin artabileceğini öngörüyoruz. Bu talebin ne kadarının bizim borsamıza yansıyacağını ise başta para siyaseti olmak üzere, aşılama performansı doğrultusunda turizm kesiminde izlenecek gidişat ve genel olarak ülke risk priminin gidişatı belirleyecektir.”
Enflsyonla çaba ön planda izlenecek
Ahlatçı Yatırım Araştırma Müdürü Barış Ürkün, yabancı yatırımcının yıl başından bu yana vakit zaman geri gelişler gösterse de Borsa İstanbul’a olan ilgisini uzak boyutlara taşımaya devam ettiğini belirterek “Bunun nedeni için biraz geçmişe bakmak gerekiyor aslında. Kur hareketlerinin yüksek volatiliteli olduğu vakitlerde getirilen düzenlemeler ve birtakım uygulamalar yabancıyı uzaklaştırdı. Sonrasında ise devreye ekonomik gelişmelerdeki belirsizlikler girdi. Merkez bankası siyasetleri, döviz rezervleri, cari açık ve finansmanı ve bilhassa enfl asyonun tesiri ile birlikte TL’deki kıymet kaybı yabancıların uzak durmasındaki etkenler. Bankacılık dalı için vakit zaman derecelendirme kuruluşlarından gelen raporlar ve iç-dış siyaset arenasında yaşadığımız tansiyon ve salgın kaynaklı belirsizlikleri de hesaba kattığımızda yabancı hissesi düşüşünün nedenleri ortaya çıkıyor görünüyor” dedi. İlerleyen periyotta bilhassa kısıtlamaların kaldırılması sonrası ekonomik toparlanma ve enfl asyonla gayret ön planda izlenmeye devam edeceğini kaydeden Ürkün, şöyle konuştu: “Bu hususta kararlı siyasetler yanında canlı bir turizm dönemi ile cari açığın finansmanı için gerekli yabancı kaynak akışı da hayli kıymetli olacak. Virüs tesirinin azaldığı bu devirde yaz periyoduna canlı bir başlangıç yapabilir ve ülkeler ortası bağlantıları olağan bir yerde sürdürmeye odaklanabilirsek yabancı yatırımcıların tekrar gelmeye başladığını görebiliriz. Bu hususta kredi derecelendirme kuruluşlarından gelebilecek bir not artırımı haberi kıymetli tesirler yaratabilir.”
Dünya