Ali Ekber YILDIRIM
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Islahatı Genel Müdürlüğü tarım yerlerinin satışı ve intikal süreçlerinde vergi ve harç muafiyeti uygulandığını, vefat tarihinden itibaren 1 yıl içinde intikal süreçlerini yapan tüm mirasçılardan vergi ve harç alınmayacağını duyurdu.
Tarım Islahatı Genel Müdürlüğü ” Tarım Topraklarının Satış ve İntikal Süreçlerinde Vergi Muafiyeti” ve ” Paylı Tarım Yerlerinin Satış Süreçlerinde Vergi, Harç ve Döner Sermaye Fiyatları Alınmayacak” başlığı ile iki farklı duyuru yayınladı.
Mirasçılar satış ve intikalde vergi ve harç ödemeyecek
Birinci duyuruda “Tarım Topraklarının İntikallerinde Vergi Yok” ana başlığı ile “İntikalini bir yıl içinde yap, karlı çık” deniliyor.
Duyuruda, 5403 sayılı Toprak Muhafaza ve Arazi Kullanımı Kanununda değişiklik yapan 7255 sayılı Besin, Tarım ve Orman Alanında Kimi Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun’un 04.11.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdiği hatırlatılarak şöyle deniliyor: “7255 Sayılı Kanunun 19. Hususu ile 5403 Sayılı Kanunun 8/I unsurunda değişiklik yapılarak tarım topraklarının miras yolu ile intikal süreçlerine vergi ve harç muafiyeti getirilmiştir. 5403 sayılı kanunun 8/I hususunda yer alan intikal süreçlerindeki vergi muafiyetinden sadece kâfi gelirli büyüklüğe haiz olan bireylerin mirasçıları faydalanabilmekte idi. Yapılan yeni düzenleme ile vefat tarihinden itibaren bir yıl içinde 5403 sayılı Kanunun 8/C kararlarına nazaran intikal süreçlerini yaptıran tüm mirasçılar vergi ve harç muafiyetinden faydalanabilecektir.”
Uygulama hangi yerleri kapsıyor?
İkinci duyuruda ise “Hisseli Tarım Yerlerini Masrafsız Birleştiriyoruz” başlığı ile “Tarım yerlerinde payların başka hissedarlara satışı halinde vergi, harç ve döner sermaye fiyatları alınmayacak” deniliyor. Duyuruda bu muafiyetin sulu ve kuru tarım yerlerinde 20 dekardan küçük, dikili tarım yerlerinde 5 dekardan küçük ve örtü altı tarım topraklarında 3 dekardan küçük paylar için geçerli olduğuna yer veriliyor.
Bu duyuruda da maddede yapılan değişiklik hatırlatıldıktan sonra şu bilgilere yer veriliyor: “Ülkemizde tarım yerlerindeki en büyük sıkıntılardan biri de hisselilik sıkıntısıdır. Tarım topraklarında metrekare ve santimetrekare büyüklüklerinde binlerce pay bulunmaktadır. Malikler bu paylarını satmak istemelerine rağmen vergi ve döner sermaye fiyatlarının arazi bedelinden fazla olması nedeni ile bu paylar satılamamaktadır. 5403 sayılı Kanunda yapılan yeni düzenleme ile, taban ziraî arazi büyüklüklerinin altındaki (mutlak tarım yerleri, marjinal tarım toprakları ve özel eser topraklarında 20 dekar, dikili tarım topraklarında 5 dekar ve örtü altı tarımı yapılan yerlerde 3 dekar) payların hissedarlara satışı halinde; vergi, harç ve döner sermaye fiyatları alınmayacaktır. Yapılan bu düzenleme ile hisseliliğin azaltılması ve hissedarların kendi ortalarında mutabakatları teşvik edilmiştir. Bu muafiyetden faydalanabilmek için, satılan payın arazi sınıfına nazaran taban büyüklük kıymetlerinin altında olması ve payın tamamının birebir anda bir yahut birden fazla hissedara satışının yapılması gerekmektedir.”
Bu düzenlemelerin tarıma katkısı ne olacak?
Tarım yerlerinin çok kesimli olması yıllardır tartışılıyor. Arazi büyüklüğünün ekonomik olmaktan çıktığı tabir ediliyor. Bu iki düzenleme ile yerlerin miras yoluyla bölünmesi engellenmiş olacak. Kentte yaşayan ve elinde küçük parsel tarım toprağı olanlar paylarını daha kolay devredebilecek. Kırsalda yaşayan mirasçılar küçük de olsa elindeki parseli devretmek istemeyebilir. Tahminen bunu teşvik eder. Bu işin olumlu tarafı üzere görünüyor.
Bir öbür açıdan bakıldığında son yıllarda şirketlerin tarımdaki aktifliği artıyor. Bir çok şirket yahut tarım dışından yatırımcılar, teşebbüsçüler tarım yeri topluyor. Bu düzenleme onlara büyük kolaylık sağlayacaktır. Tarım topraklarını çiftçinin elinden çıkmasını teşvik edecektir. Sıkıntı durumda olan çiftçileri ellerindeki payları satmaya zorlayacak. Küçük çiftçiliğin tasfiyesini hızlandıracaktır.
Dünya