Hilal SARI
Davos Ajanda Haftası’nın da ana gündemlerinden biri olan eşitsizlik, dünya genelinde aşılama sürecine de damgasını vuruyor. Aşının güçlü ülkelere daha erken ulaştığı belirginleşirken, eşitsizlik tartışmaları da ağırlaşmaya başladı. Fakir ülkelerde aşının, fakat 2023 yılında yaygınlaşabileceği belirtiliyor. Başka yandan, üretim kapasitelerindeki kısıtlar nedeniyle aşı süreçlerinde ortaya çıkan gecikmeler, Batılı hükümetlerle aşı üreticileri ortasında da ihtilaf konusu olmaya başladı. Aşılamanın önündeki bir öbür mahzurun de şırınga tedariği olduğu belirtiliyor.
Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) online Ajanda Haftası’nda eşitsizlik ana gündem mevzularından biri olarak tartışılırken, dünya genelinde aşılama süreci de eşitsizlikten hissesini alıyor. Economist Intelligence Unit tarafından yapılan bir araştırma, aşının yaygınlaşmasının birçok Batı ülkesinde 2022’yi bulabileceğini ortaya koyarken, Afrika ve Güney Doğu Asya’da yüksek nüfuslu birçok ülkede aşının yaygınlaşmasının 2023 yılını bulabileceği belirtiliyor.
Hükümetlerle aşı şirketleri ortasında ihtilaflar başladı
Avrupa’da kimi ülkelerde aşıların muahede takvimine uymaması, şimdiden idarelerle aşı şirketleri ortasında ihtilaflar yaratmaya başladı. İtalya Başbakanı Guiseppe Conte, üç şirketi aşı sevkiyatlarında mukavele müddetlerine uymamakla suçlarken, Pfizer ve AstraZeneca’ya gecikmelerden ötürü hukuksal süreç başlatılabilir. Polonya’da da aşının geciktiği belirtiliyor. Bu hafta AB ilaç otoritesi EMA’dan onay alması beklenen AstraZeneca birinci parti sevkiyatta gecikmeler yaşanacağını söylemişti. Avrupa Kurulu Lideri Charles Michel pazar günü bu bahiste şöyle reaksiyon verdi: “İlaç şirketlerinin imzaladıkları kontratlara – gerekirse tüzel yollara da başvurarak – uymalarını sağlamayı planlıyoruz”. ABD hükümetinin aşı planları ise şırınga darboğazı nedeniyle sekteye uğrayabilir. Şırınga üreticisi Becton Dickinson kapasite artırımının vakit alacağını söyleyerek, aşılamanın önündeki bir pürüzün daha sinyalini veriyor.
Hudutlar tekrar kapanıyor
Dünyanın en gelişmiş ekonomilerinde bile aşılama sürecinde gecikmeler yaşanırken, kasım ayında ortaya çıkan daha bulaşıcı mutasyon, sıhhat sistemlerini baskıladığı için ülkeler sonları da tekrar kapatma yoluna gidiyor. İsrail ay sonuna kadar tüm dış çizgi uçuşları askıya alırken, ABD’nin yeni lideri Joe Biden, ortalarında Brezilya, İngiltere, İrlanda ve Avrupa’daki 26 ülkeden seyahatleri Trump kararı sonrası tekrar yasakladı ve Güney Afrika’ya giden ABD vatandaşlarının bile ülkeye girmesini engelleyecek bir yasak duyurdu. Fransa’da yeni karantinalar planlanırken, geçen yıl İsviçre’ye kayağa giden vatandaşlarının ülkeye virüs getirmesinden muzdarip Belçika’da vatandaşlara yurtdışı tüm seyahatler mart ayına kadar yasaklandı.
Pilot ve kabin takımlarına “otel karantinası”
BioNTech-Pfizer aşısına onay veren Hong Kong pilotlara ve kabin gruplarına “otelde” karantina uygulamaya başlıyor. Birçok ülke müsaade verilen seyahatlerde negatif PCR testi talep ederken, seyahat sonrası karantinalar da tekrar sıkılaşıyor. Hong Kong’da dün başlayan yeni uygulama, Hong Kong’un bayrak taşıyıcı havayolu Cathay Pacific Havayolları’na nazaran kargo kapasitesini yüzde 25 düşürebilir. Singapur’da da uçuş vazifelilerinin ülkeye döndükten sonra mahallî sakinlerle bağlantı kurması sonlandırıldı. Avustralya’da da uçuş vazifelileri her uzun aralık uçuşun akabinde 14 gün karantinaya girmek zorunda.
Dünya