Ankara Sanayi Odası ile düzenlenen Yuvarlak Masa Toplantısının konukları 25 numaralı Motorlu Kara Taşıtları Tarım Aletleri ve Yedek Kesim Sanayi ile 26 numaralı Sanayi ve İnşaat Makinaları İmalat Sanayii komiteleri oldu. İştirakçiler, kurlarda yaşanan dengesizlikten şikayetçi olurken, bu periyotta verilen kredilerin gereğince denetlenmediği için üretim yerine dövize kaydığını kaydettiler. Yapılandırmalarda borçların ertelenmesi değil, ödenebilir vadeye yayılmasının daha uygun olacağının altını çizen komite üyeleri, birçok endüstricinin yaptığı üzere nitelikli eleman ve orta eleman eksikliğinden şikayetçi oldular.
KARBA OTOMOTİV MAKİNE SANAYİ VE TİCARET MİM. MÜH. HİZMETLERİ LTD.ŞTİ. İDARE ŞURASI ÜYESİ VE GENEL MÜDÜRÜ MUSA ERTUNÇ:
ERTELENEN VERGİLER ÖDENEBİLECEK BİÇİMDE VADEYE YAYILMALI
● COVID-19 kaynaklı yaşadığımız zahmetler ortada. Bilhassa son bir hafta 10 günlük vakit diliminde hammadde kahrımız başladı. Bu yalnızca bizim kesimimizde değil; sac, metal boru gereçlerinin tedarikinde de zahmet çekiliyor. Bu eserleri kullanan kesimler de kahır yaşıyorlar. Örneğin mobilyacıların sunta ve süngerle ilgili önemli düşünceleri var. Mesela sac örneğini ele alırsak; Türkiye’de üretiliyor, aşikâr oranda da ithal ediliyor. Şu anda üreticiler, ihracat kontaklarını garantili satış olarak gördükleri için ihracata tartı veriyorlar. Üretici yüzde 60 ihracat yüzde 40 iç piyasaya mal veriyor. Makine ve otomotiv dallarındaki canlanmaya bağlı olarak son çeyrekte iç piyasada talep artınca, bu yüzde 40’lık dilim iç pazar muhtaçlığını karşılayamıyor. COVID-19 kaynaklı olarak tedarik süreçleri esasen uzadı. Bizim otomotiv dalı en büyük tedarikini Almanya ve İtalya üzere ülkelerden yapıyor. Olağanda 4-6 hafta olan teslim müddetleri 10-12 haftaya çıktı. Belirli ölçüde stoklu çalışmak gerekiyor. Tahlil önerisi olarak maske olayında yaşadığımız üzere kimi eserlerin kotalı satılabileceğini düşünüyorum. Biz sacı alıp makine yapıyoruz, örneğin itfaiye aracı yapıyoruz. Hammaddeyi işlenmeden verirsek elimiz, kolumuz bağlanıyor.
Daha evvel bu boşluk ithal gereçlerle karşılanıyordu. Artık ithal gereç tedarikinde müddet uzuyor. Kimi firmalar üretim sınırlarını kapattı, hasebiyle artık ithalatla da bunu dolduramıyoruz. Endüstricinin finansman sorununun tahlili noktasında, borcun ötelenmesi, ertelenmesi aslında tahlil değil. Biz vergi borçlarını daima ertelensin diyoruz, bu yanlış bir şey. Ertelenmesi değil, ödenebilecek vadeye yayılması kıymetli. Döviz bazlı borçlarımızın ölçüsü otomatik olarak arttığı için teminat açıkları meydana geldi. Kamu bankaları çoğunlukla üreticinin yanında oldu, özel bankalarda fazla istek göremedik. Artık bankaların bizlere tahsis ettiği bir kredi limiti var. Firmalarla çalışma yapıyorlar. Örneğin 10 milyon limit tahsis ettik diyorlar. Risk oluşmadan tahsis ettikleri kredi limiti üzerinden bizlerden masraf alıyorlar. 100 bin liralık kredi tahsisinde sorun yok. Fakat bir sanayiciye 20-30 milyon kredi tahsisi de yapılıyor. 100 milyonluk kredi tahsisi yaptığında, hiçbir risk olmadan 250 bin lira masraf alıyor. Krediyi kullandırdığı vakit, hayat sigortası vs ek gelirler de alıyorlar. Bankacılık mı yapıyorlar, sigortacılık mı yapıyorlar anlamıyorum.
Bilhassa ihracatla ilgili birtakım destinasyonların navlunu çok yüksek tutuyor. Mesela ben şu an Bangladeş’e ihracat yapıyorum. Bir itfaiye aracını 11 bin dolara gönderebiliyorum. Bu çok yüksek bir sayı. Mesela Çin devleti “ihracatı siz yapın teslimatı biz yapalım” formunda, Avrupa ve Afrika’nın muhakkak noktalarına kendi yahut kiraladıkları gemilerle mal taşıdılar. Bu da büyüme bilgilerine yansıdı. Yani yıllar evvel yaptıkları yatırımın karşılığını alıyorlar.
ÜNSAL DAMPER SANAYİ TİCARET LTD.ŞTİ. MÜDÜRÜ ÖMER ÜNSAL:
İŞSİZLİKTE COVID-19’U DENKLEME KOYMUYORUZ
● Orta eleman ve bunları yetiştirmesi gereken meslek liseleri hakkında şu tespiti yapmak istiyorum. Mühendislik fakültesindeki en başarılı arkadaşlarımız meslek lisesinden, teknik liselerden gelenlerdi. Almanya bu mevzuyu çok farklı işliyor, tahminen örnek alınması lazımdı. Endüstrideki muvaffakiyetinin sırrı da bu olabilir. 15-16 yaşında alınan bilgilerle deneyim kazanan beşerler, yaptıkları işlerde toplumdaki misyonları prestijiyle sağlam taşlar biçiminde oturuyorlar.
Lakin ülkemizdeki son periyotta kriz haline dönen işsizlik sorunu bence bundan kaynaklanmıyor, zati var olan eleman bulamama sorununda iki tane daha faktör eklenmiş gözüküyor . COVID-19’u denkleme koymuyoruz üzere oldu, bunlardan birincisi bu. Beşerler bolluk içinde yaşamasalar, ya da çok güçlü olmasalar da sağlıklarıyla ilgili hayatlarını sonlandırabilecek bir tehdit olduğunda , işten vazgeçebildiler ya da askıya alabildiler. Mecbur olanlar dışındakiler bu alternatifi kıymetlendirdi.
İkinci faktör ise biz aslında çalışanımıza açıklanan enflasyona paralel artırım yaptığımız halde, maaşlar öteki ülke para üniteleri le hesaplandığı farklı yere geldiği daha doğrusu refah düştüğü için insanların motivasyonunun düşük olduğunu düşünüyorum. Aldıkları paranın, verdikleri emeklere değmeyeceğini düşünüyorlar.
Artık ASO’nun uygulaması olan model fabrika üzere küçük uygulamalar lazım. Zira bu değişimi endüstriciler olarak yalnız başımıza yapamayız. Bilmediğimiz tabirler ve bize yardımcı olması gereken beşerler, yazılımcılar, kodcular , sistem oluşturucu lazım.
HİS MAKİNE OTOMOTİV SANAYİ İDARE KONSEYİ ÜYESİ ŞİRKET MÜDÜRÜ BİROL HİS:
YABANCILAR KUR NİYET FİYAT YÜKSELTİYOR
● Biz ülke olarak her vakit dalgalanma yaşıyoruz. Yani en az 3-5 yılda bir derin kriz yaşanıyor. Bu kere de COVID kaynaklı kasvet çekiyoruz. Fakat bizim badirelerden kurtulmamızın tek yolu üretim. Bizim üretimimizin artması gerekiyor. Bunun için de firma bazında herkes bir yük sırtlanmış, elimizden geldiğinde bir şeyler yapmaya çalışıyoruz. İhracatta gelişmemiz var bu sefer de hammadde kasveti yaşıyoruz. Yurt dışından gelen eserlerde de üretim külfeti var, yani oradakiler de gereğince üretim yapamıyor. Bizim ithalatta orta malında meşakkat doğuruyor. Bir de kur dengesizliğimiz var, kurun aşağı üst oynaması, hammaddenin istikrarsızlaşması demek. İç piyasada iş yaparsanız TL cinsinden fiyat veriyorsunuz. Hammadde ile iş yapıyorsanız eseri dolar olarak alıyorsunuz. Dolar pahası niyet, bu kere satıcı taraf iskonto oranını düşürüyor yahut eser fiyatını dolar bazında artırıyor (demir çelik kesimi vb.) Dönüp baktığınızda maliyetlerde dengesizlik oluyor. Bizler endüstrici olarak orta eleman noktasında, meslek liselerinin itibarsızlaşması kaynaklı problemler yaşıyoruz. 1970’li yıllarda meslek lisesine imtihanla giriliyordu. Daha sonradan bunların hepsi kalktı birçok kısımlar de kapandı. Meslek liselerinin birer insan kaynağı fabrikası üzere olması lazım. Şu anda devletin evvel kendisine kaynak yaratılması lazım. Devletin birtakım kredi yerine hibe dayanaklarının artırılması gerektiği söyleniyor. Fakat şu anda kaynak yok. Çabucak çabucak her 2-3 yılda bir yapılandırma çıkıyor, bunlara 36 ay vade 18 taksit veriliyor. Yapılandırmaya giren firmalar iki üç taksit ödedikten sonra yeniden tıkanma başlıyor. Akabinde bir yapılandırma daha geliyor. Artık yeniden önümüzde birebir süreç geliyor. AVM, lokanta, ticaret erbabı yüklü olarak endüstride de birtakım ticarethaneler kapalı kalacak. Yarın bu arkadaşlarımız yapılandırılmış borçlarını yeniden ödeyemeyecekler. Zira ödenebilir vadelerde değil. Devlet aslında bu yapılandırmayı kendine kaynak yaratmak için yapıyor.
E-BERK MAKİNE A.Ş GENEL MÜDÜRÜ HARUN OTACI:
SGK PRİMİ İSTİHDAM SAĞLAYAN ENDÜSTRİCİ İÇİN FARKLI UYGULANABİLİR
● Aslında problemlerimiz ortak. Bizler makineciyiz ve nitelikli eleman gereksinimimiz her geçen gün artıyor. Sokaktan tuttuğumuz birisini yahut kırsal bölümden birisini alıp direkt üretimin içinde çalıştırarak beklediğimiz randımanı almamız kısa vakitte mümkün değil. Beşerler sanayi yerine AVM’lere gidip çalışıyor, daha kolay işleri tercih ediyor.
Hiçbir mesleği olmayan gençlerimizi eğitip, öğretelim 2 yıl sabretsinler sonra faydalanabilelim diyoruz. Buna taban fiyatla başla dediğinde, “kafama baret takacağım, iş elbisesi giyeceğim, bunun yerine AVM’ye giderim tertemiz bir yerde çalışırım yahut garsonluk yaparım” diye düşünüyor. Bunun önüne geçmemiz lazım, sanayiyi tercih edilebilir noktaya taşıyacak tahliller üretmek için daima birlikte efor göstermemiz gerekiyor.
Bu sorunun giderilmesi için dallar ortasında taban fiyat SGK primleri değişkenlik göstermeli. Bizde standart bir taban fiyat var. Her kümede çalışan insan bu parayla işe başlayabiliyor. Bunun yerine, ortadaki farkın vergilerden muaf tutul arak, üretimde çalışanların maaşlarına yansıtılması biçiminde bir model uygulanabilir. Örneğin 700 lira civarında SGK ödemesi üretim dalında 300 liraya düşürülse, ortadaki fark da işçi maaşına yansısa. Yani üretimde çalışan bir insan 2 bin 300 lira yerine 2 bin 700 lira ile işe başlasa, talep artar diye düşünüyorum.
Biz sanayiciyiz ancak üretim yerine dövizle uğraşıyoruz
Bizler sanayiciyiz, odaklanmamız gereken nokta üretim. Katma bedelli eserler çıkartarak ihracatı artırmak. Halbuki bu devirde neredeyse hepimiz finansçı olduk, dövizle uğraşıyoruz. Bunun için kolay, vurucu, motive edici, avantaj sağlayıcı kararlar alınabilir. Mesela SGK primleri en azından endüstrici için farklı kıymetlendirilebilir. Biz de buradaki avantajı çalışanımıza yönlendiririz. Bu eleman meşakkatine kısa vadede tahlil olabilir. Endüstrici için çabucak tahlil getirecek teşvikler yapılmalı. Şu an teşvik yok demek haksızlık olur lakin bunlar sonucu çabuk alınan teşvikler değil.
ANKARA YURT DIŞI NAKLİYE LOJİSTİK MERKEZİ İDARE KONSEYİ LİDERİ, ASO 25’NCİ KOMİTE LİDERİ, MECLİS ÜYESİ İSMET BEYAZKILIÇ:
KREDİLER ÜRETİM YERİNE ÖBÜR ALANLARDA KULLANILIYOR
● 2020 yılı dalımız açısından COVID-19’a karşın çok sıkıntı geçtiği söylenemez. Bilakis ağır bir dönem geçirdik. Yoğunluğun çok olmasından ötürü kâfi yetişmiş eleman bulmakta zorlandık. Biz kâfi nitelikli eleman bulmakta zorlanırken Türkiye de yayınlanan işsizlik istatistiklerinde işsizliğin arttığı görülmektedir. Ne yazık ki ülkemizde personel olarak çalışan Suriye, Iraklı ve Özbekler üzere yabancı uyruklar personeller Türkiye den gittiğinde olağan kurallar altında çalıştırmak için personel bulamayacağız. Bu nedenle de emekçi maaşlarının 2-3 katına çıkacağını öngörüyorum.
Kredilerle ilgili devletimizin bize vermiş olduğu KGF kredileri en küçük esnaftan en büyük esnafa kadar eşit formda dağıldığını düşünüyorum lakin maalesef ki genelde şirketin işleyişi dışında yatırımlar yapılıyor ya da bankalarda dövize ya da vadeli hesaplara çevrilerek istenilen yere kullanılmıyor. KGF’nin verdiği krediler, bence şirketin asli borçlarını kendi içindeki ödemeleri gerçek yere harcanması içindir. Şirket içine aldığı demirbaşların vs. materyallerin faturalı ibraz edilerek direk ödeme yapılmasını yanlışsız olacağını düşünüyorum. Türkiye de nakliye navlun fiyatları bölgesel çıkan eserlere nazaran artış gösteriyor örneğin ; Adana karpuzu Ankara’nın kavunu üzere yöresel eserlerin çıkışına nazaran nakliye fiyatları %30-35 artış gösteriyor ve bu artışın sonunda navlun fiyatları otomatik belirleniyor. Dövizin artmasıyla birlikte TIR ve kamyon fiyatları son 4 yılda nerdeyse 3-4 katına çıktı bu da maliyetleri etkileyici bir sebeptir.
İhracatçıya navlun nakliye dayanağı verilmeli
Yurt içi nakliyatta bir formda döngü dönüyor fakat ihracat yapan firmalarımıza navlun nakliye dayanağı verilmesinin çok gerekli olduğunu düşünüyorum. Zira karşımızda Çin ve vs. ülkeler var. Bunun için kesinlikle takviye yapılmalıdır.
Bir de yurt içi taşımalarda biz Ankara nakliye lojistik merkezi olarak yurtiçindeki TIR ve kamyonların bir çatı altında toplamayı hedefleyen bir projemiz bulunmaktadır ve devam etmektedir. Lakin birçok yerde bürokrasiye takıldığımız için kaplumbağa suratında ilerliyoruz. Bu projemiz gerçekleşirse yurt içinde nakliye navlun fiyatlarının yüzde 30-35 ila düşeceğine inanıyorum.
MASS MAKİNE SANAYİ VE TİCARET A.Ş GENEL MÜDÜRÜ MUSTAFA AKKIZ:
ELEMAN SORUNU YÜZÜNDEN KENT DIŞINDAN EMEKÇİ GETİRİP FABRİKADA YATIRANLAR VAR
● İmalat kesiminde faaliyet gösteren bir firma olarak en çok yüzleştiğimiz sıkıntılardan biri personel bulma sorunu başkası finansmana ait hususlardır. Emekçi meselesine değinecek olursak; Ankara özelinde, fabrikalarda çalışacak nitelikli işçi bulmak bir yana yetiştirilmek üzere niteliksiz işçi dahi bulamamaktayız. Fiziki ve mali açıdan imkanı olan kimi firmalar bu sorunu çözmek için kent dışından bünyelerine personel getirip, iş alanında lojman imkanı sağlayarak bu sorunu aşmaktadır.
Kendi fabrikamızda 3 aydır müracaat yapılmayan mavi yaka konumu mevcut olması mevzunun ne kadar değerli olduğunu gösterir niteliktedir.
RASİM MAKİNE SANAYİ VE TİCARET LTD.ŞTİ GENEL MÜDÜRÜ HALİDE RASİM:
SALGINDA HİZMETLER DALI KAPANINCA ELEMANLAR ENDÜSTRİYE YÖNELDİ
● Başka kentlere nazaran Ankara’daki işsizlik oranının yüksek olması ya da üretimde muhtaçlığımız olan çalışanı bulamayışımızın sebebi, bu üslup metropollerde hizmet bölümünün imalat dalının önüne geçmiş olmasıdır. Salgın üzere harika bir durumda hizmet bölümü kapatınca bütün kent kilitleniyor. Doğal olarak da yardıma gereksinimi olan, iş arayan kişi sayısı bir anda artıyor. Biz orta eleman bulamıyorduk, atölyeyi süpürecek çırak dahi bulamıyorduk, hizmet kesiminin tamamı tatil edildikten sonra çok sayıda nitelikli işçi ancak muhtaçlık sahibi bu üslup işlere talip oluyor.
Meslek liseleri prestij kazanmadan orta eleman sorunu çözülemez
Meslek liselerinde ya da sanat okullarında eğitimin iyileştirilmesi birden fazla mevzuya bağlı. 1990’lı yıllarda meslek liselerinin üniversiteye girişinin önünü kapatmak ismine atılan birinci adımdan itibaren mesleksel eğitim çok ziyan gördü. Ben de meslek lisesi çıkışlıyım. Makine mühendisliğini seçerken de bu pürüzlerle karşılaştım. Meslek liselerine ve meslek yüksek okullarına prestij kazandırmadan içerdeki eğitimi iyileştirmeden, yalnızca okumayan çocukları yönlendirerek orta eleman sıkıntısını çözemeyiz.
Birinci dalgada dağıtılan para sanayiciye gitmedi
Finansmanla ilgili erişimde zahmet çekiyoruz. Alınacak her bir finansmanın karşısında yüksek teminat isteniyor. Kurdaki değişimle birlikte bunun ölçüsü da artıyor. Biz rastgele bir iş almaya niyet ettiğimizde yalnızca para bulmak değil, yurt dışı işler dahil teminat mektubu almakta zahmet çekiyoruz. Firmalar bütün varlıklarını bankalara ipotek göstermiş vaziyetteler. Bankaların koydukları karşı teminatların yüksek olmasından ötürü alınan krediler büyümeye dayanak olacak kaldıraç düzeylerine ulaşamıyor. Birinci dalganın başında çok para dağıtıldı. Bu para proje bazlı dağıtılmadığı için, daha evvelki KGF’ler üzere, KOSGEB’in daha çok teşebbüsçü yaratmak için dağıttığı üzere yalnızca paraya ulaşabilenlerin tekrar alıp bunları öbür yerlerde değerlendirmesine sebep oldu. Para sanayiciye gitmedi. Bunlar projeye dayalı krediler olmalıydı lakin sanayiciye ayırmamız gereken bütçedeki parayı da inşatta kullanmak ya da dolara yatırmak üzere finansmana ulaşabilen, hala içerde teminatı olan şahıslar bu finansmana ulaştılar. Vatandaşa borçları için kredi vermeyelim, takviye olalım, onlara geri ödemesiz takviye lazım. İşsizlere, gereksinim sahiplerine geri ödemesiz dayanak sunalım.
Başka tarafta üreticinin finansmanı yanı sıra bütün dünyada uygulanan müşterinin finansmanı var. Eximbank takviyelerinde, hele de ihracatın bu kadar ön planda olduğu devirde bizim beklentimiz, müşterinin finansmanı konusunun biraz daha ciddiyetle yaygınlaştırılmasıdır. Zira biz milletlerarası pazarda makine satmaya çalışırken, müşterisine finansmanı da götüren endüstrici tercih edilmeye başlandı. Büyük makinelerin satışında bu kural haline geldi.
Katma bedelli eser satamadığımız sürece cari açık devam edecek
Proje bazlı olmadan, imalatçıya yönlendirilmeyen krediler, geri dönüşü olamayan para dağıtımı oluyor. KOSGEB 50 bin lirayı dağıtmasa, çok daha erken iş yerini kapatacak teşebbüsçü, kendisiyle birlikte etrafındakileri de batırmayacak bir sürü işletme biraz daha devam ediyor, bir müddet sonra daha büyük girdaba dönüşüyor. Takviyeler daha çok borçlandırarak yapılmamalı.
Öteki taraftan kurdaki dalgalanma esasen hepimizin elini kolunu bağlıyor. İhracatın arttığı her periyot, imalatta dışa bağımlılık ithalatı artıran bir tesir. Yerlilik oranı en yüksek olsa yüzde 55-60’ın üzerine çıkamıyor maalesef makinede. İhracatını yaptığımız eserler katma bedeli çok düşük eserler. Kg fiyatımız artmıyor, nitelikli eser üretemiyoruz.
İthal ettiğimiz elektronik donanım fiyatı her vakit için daha yüksek. Katma kıymetli eser satamadığımız sürece ihracattaki her artış birebir vakitte ithalat artışı manasına geliyor. Cari açığın devam edeceği manasına geliyor.
İhracattaki artış çok da değerli bir büyüme getirmeyecek
İç pazarın daralmasıyla üreticiler ihracatta birbirlerinin müşterilerine teklif götürerek etik olmayan bir rekabeti başlattıklarını söyleyebiliriz. Halihazırda iç pazarda haksız rekabeti engelleyen piyasa nezaret kontrol yerine getirilmediği için, ihracata giden eserin de gümrükte kontrolü yapılmadığı için Türk mallarının itibar kaybetmeye başlaması da ihracatta karşımıza çıkan diğer bir sorun. Kurdaki dalgalanma ile kimi maliyetleri döviz bazında düşmüş olması ihracat müşterisine pazarlıkta ısrarcı olma fırsatı tanımıştır. Bunlar bir ortaya getirildiğinde ihracattaki artışın çok da değerli bir büyüme getirmeyeceğini söyleyebiliriz.
Biz hala fosil yakıtlardan güç üretiyoruz ve imalatta kullanıyoruz. Çok yakın bir gelecekte ihracat için, yenilenebilir güç kaynak garanti dokümanını sunmamız gerekecek. Sanayi olarak buna yatırım yapmadığımızda kaybettiğimiz pazarlara yenileri eklenecek. O vakit da biz, kg fiyatı düşük eserlerin alıcısı olan üçüncü dünya ülkelerine satmaya devam edeceğiz. İngiltere- Çin ortasında yapılan bir uygulamayı incelemiştik; Karşılıklı olarak ülkeler transfer mutabakatı yapıyor. Özel bir firma ya da bir dal ihracat navlun fiyatlarını ithal eserlerin navlunlarıyla paylaşarak maliyetleri düşürebiliyor.
HİDROAN HİDROLİK MAKİNE SANAYİ LTD. ŞİRKET MÜDÜRÜ LEVENT ÇAMUR:
ELEMAN SORUNU ÇÖZÜLÜRSE ENDÜSTRİNİN BİRÇOK SORUNU DA ÇÖZÜLÜR
● Sanayi dalının nitelikli, kendisini yetiştirmiş mühendislere ve orta elemanlara çok muhtaçlığı var. Bölümde yurt dışından gelen Suriye, Özbek, Afganlı önüne geçmemiz, biraz daha yeni mezun arkadaşlarımızı bu işe teşvik etmemiz lazım. Bugün bir makine mühendisiyle iş görüşmesi yaptım. İki üretim müdürümüz sorularına hiç karşılık alamadılar. Ülkemiz ismine, eğitim sistemimiz ismine, gençlerimiz ve bizler ismine çok üzücü bir olay bu. Gençlerin biraz daha uğraşlı, işin içinde ve kendileri yetiştirme çabasında olması lazım. Yani her şeyi devletten ve sanayiciden beklememek lazım. Nitelikli eleman sorunu çözüldüğünde işletmelerimizin birçok sorunu da çözülmüş olacak diye düşünüyorum.
Kamu bankalarının kredi takviyesi endüstricinin yüzünü güldürdü. Lakin bu süreçte materyal tedariki konusunda meşakkat yaşadık. Finansla ilgili ise faiz konusu kıymetli. Lakin faiz yükseldiği vakit, sakinliğin olma ihtimali de var. Kimse yüksek faiz devrinde bir şey alıp satmıyor. Bizim dinamiklerimizin olağan işlemesi için faizin düşük olması, indirgenmiş teşvik, proje bazlı krediler biçiminde takviyeler gerekiyor. Yoksa bir mühlet sonra, kilitlenmeler olabilir. Bizim sanayicimizin finansmanı o kadar da güçlü değil. Son olarak, Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş’ın belediye muhtaçlıklarının alımında, Ankara endüstrisine gösterdiği özveri ve takviye için teşekkür ediyorum.
MET ÇELİK GENEL MÜDÜRÜ İSMAİL ERDOĞAN:
KUR ARTIŞI TARIM VE BESİN BÖLÜMÜNÜ ÇALIŞAMAZ HALE GETİRDİ
● Artık hakikaten vasıflı elemana orta elemana gereksinimimiz var, mühendis sayısı çok fazla lakin orta elemanımız o kadar yok. Elinde anahtar tutacak, kaynak yapacak, tornada çalışacak elemanımız yok. Yani bu eğitim sistemiyle ilgili, yönlendirmeyle ilgili bir sorun. Örneğin bizde makine mühendisi daha az bir maaşla çalışırken, tornada çalışabilen torna tesfiye ustası daha fazla maaş alabiliyor. Biraz aileyle de ilgili. Biz çocuklarımızı yetiştirirken, memur, hekim, mühendis olsun, masa başı misyonu olsun diye okutmaya çalışıyoruz. Finansman açısından özel bankalar biraz farklı davranıyor. Şu sıra kamu bankaları da biraz nazlanmaya başladı. Faiz oranlarını yükseltiyorlar. Özel bankalar agresif davranıyor. Hükümetin bu hususta dayanak açıklaması yapması lazım. Endüstricinin durumu sahiden güç.
Dünya