Temel olarak eşyanın yapıldığı unsura, imalat derecesine ve işlevine nazaran belirlenen Gümrük Tarife İstatistik Konumu (GTİP) kodları, bölümlerde tartışma konusu yarattı. Her bir ihraç eserini tanımlayan GTİP kodlarının güncellenmesi gerektiğini düşünen ihracatçılar, birtakım eserlerin birçok dalı kapsadığını belirtiyor. Bu durum, hangi eserin hangi bölümde yer alacağı tartışmasını yaratıyor. Türkiye genelinde 61 adet ihracatçı birliği bulunuyor. Firmalardan ihracat başına kesilen aidat bedelleri, ihracatçı birliklerine nazaran binde 0.5 ila binde 1 ortasında değişiklik gösteriyor. GTİP’ler güncellenir ise birliklerin üye sayıları, bütçeleri ve ihracat sayıları da değişecek.
GTİP kodlarının yarattığı bir öteki tartışma konusu da üyelik süreçleri. Birtakım firmalar, temsil ettikleri kesimlerden fazla eserlerinin kayıtlı olduğu dallara üye. Bu firmalar yaşadıkları birçok sorunu üyesi oldukları birliklerde çözemiyor. İhracatçı birliklerinin liderleri, GTİP’lerin tekrar düzenlemesiyle kesimlerin gerçek ihracat sayılarını belirleneceğini vurguladılar. Bölüm temsilcileri, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve Ticaret Bakanlığı’nın bilimsel bir çalışma başlattığını, mevzunun yakın vakitte tahlile kavuşturulacağını söylediler.
Kimyada ihracat sayıları yüzde 15 artabilir
Dallarının eser yelpazesinin çok geniş olduğunu belirten İstanbul Kimyevi Hususlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Lideri Adil Pelister, “Son yıllarda kurulan iklimlendirme, savunma ve havacılık üzere bölüm birlikleri altında kimya dalına ilişkin çok sayıda GTİP bulunuyor. Gerçek bir GTİP tanımlaması yapılır ise bölümümüzle ilgili GTİP’ler bir çatı altında toplanabilir ve yaklaşık olarak ihracat sayımızın yüzde 10-15 artmasına tesir edebilir. Her yıl GTİP cetveli güncelleniyor. Bölümün görüşü de alınıyor. Örneğin kesimimizdeki GTİP’lerin bir kısmı başka kategorisi altında bedellendiriliyor. Bu kategorinin de detaylandırılmasının bölümümüzün ihracatına olumlu katkı sağlayacağını öngörüyoruz” dedi.
Jelatin, deri dalına dahil edilmeli
İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Lideri Mustafa Şenocak, farklı birliklerde İDMİB’e ilişkin GTİP’lerin bulunduğunu lisana getirdi. Bu mevzunun şu anda gündemlerinde yer aldığına dikkat çeken Şenocak, kelamlarına şöyle devam etti: “Sektörümüzün hammaddesini oluşturan ham deri, jelatin ve türevleri üretiminin de temelini oluşturuyor. Ham derinin çeşitli süreçlerden geçirilerek jelatine dönüştürüldüğü üretim sürecinde, ham derinin yanı sıra yalnızca kimyasallar ve su kullanılıyor. Hasebiyle, jelatinin temelini ham derinin teşkil ettiğini söyleyebiliriz. Bunun yanında jelatinin üretimi ve ihracatı da dal firmalarımız tarafından gerçekleştiriliyor. Bahse husus GTİP’lerin dalımıza dahil edilmesi ile şu anda 50 milyon civarında olan bu ihracatın birkaç yıl sonra tamamlanacak 4-5 yatırımla, 2021 yılında 100-150 milyon dolara ulaşacağını iddia ediyoruz.”
Yapılandırmaya gereksinim var
GTİP konusunda tekrar yapılandırmaya gereksinim olduğunu söyleyen İstanbul Mobilya, Kağıt ve Orman Eserleri İhracatçıları Birliği Lideri Ahmet Güleç, şu bilgileri paylaştı: “Bizim birlik unvanımızda evvelce mobilya ibaresi yoktu. Ağaç ve orman eserleri ihracatçıları birliği iken birtakım eserlerimiz Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği’nden geçiyordu. Bu durum, o periyot için doğruydu. Şu anda mobilya kendi başına bir bölüm. Kimi mobilya eserlerimiz hammadde kaynaklı farklı birliklerden geçiyor. Dalımızın bu mevzuda yapılandırma talebi var. Tıpkı talebi öbür birliklerimiz de lisana getiriyor. Yapılandırma gerçekleştiğinde kesim ihracatımız yaklaşık 5.5 milyar dolara ulaşır.” Mevcut GTİP uygulamasının ihracatçı birliklerinde gerçek sayısı vermediğine dikkat çeken İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Lideri Aydın Dinçer de, “Şu anda kesimimizde yer alan bor madeninin bir kısmı ve tronanın tamamı kimya birliğinden geçiyor. Borda bir kısım süreç yapıldığı için bir kısmı kimya birliğinden geçiyor, o yüzden olağan diyebiliriz. Lakin trona doğal bir maden. Bu nedenle büsbütün maden dalında yer alması gerekiyor. Borun tamamını ve tronayı dahil ettiğimizde yaklaşık 1.7 milyar dolarlık bir hacim oluşuyor. Bu iki maden eseri birliğimizde göründüğünde önemli bir ihracat sayısına ulaşmış oluruz. Tüm hususların bilimsel çalışmalar ile netliğe kavuşacağına inanıyoruz. Tüm dallar bu bahiste hemfikir” tabirlerini kullandı.
Ciner Madencilik’in kimyası değişti
Türkiye’nin en kıymetli madencilik şirketlerinden olan Ciner Madencilik, İstanbul Kimyevi Unsurlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği’nin (İKMİB) üyesi. Dünyanın toplam doğal soda külü muhtaçlığının yüzde 14’ünü karşılayan şirketin, kimya birliğine üye olmasının nedeni trona madeni. Üretilen soda külünün trona madeni olması ve bu eserin de kimya birliğinde bulunması nedeniyle şirket, İKMİB’e kayıtlı. Şirket, dalında yaşadığı sorunu ise İstanbul Maden İhracatçıları Birliği ile çözmek durumunda kalıyor. Şirket, internet sitesinde kendisini şöyle tanımlıyor: “Ciner Kümesi madencilik dalında Türkiye’yi milletlerarası standartlara taşımış, ton başına randıman açısından dünya çapında kıymetli bir düzeye ulaştırmıştır. Ciner Grubu’na ilişkin şirketler madencilik kesiminde Türkiye’nin lokomotifidir.”
Dünya