AYSEL YÜCEL
Memleketler arası Karayolu Nakliyatı Birliği IRU’nun Genel Sekreteri Umberto de Pretto, pandeminin karayolu nakliyeciliğinde global ölçekteki ziyanlarını ortaya koyan ‘IRU COVID-19 Ekonomik Tesir Raporu’nu DÜNYA ile paylaştı. Umberto de Pretto, karayolu nakliyecilik kesiminin COVID-19 kaynaklı ekonomik resesyondan en fazla etkilenen bölümlerden biri olacağını vurguladı.
IRU’nun son araştırmasına nazaran, global ölçekte bir resesyon yaşanarak, gerçek gayri safi ulusal hasıla 2020 yılında yüzde 4 düşecek ve 2021 yılında ise kısmi bir toparlanma ile yüzde 1 artacak. Tüm dünyadaki talep düşüşü kapsamında ihracat ve ithalatta yüzde 5 düşüş olacak.
COVID-19 kaynaklı resesyondan en fazla etkilenecek bölgelerin Orta Asya ve Kuzey Amerika olacağı kestirim edilirken, Asya-Pasifik bölgesinin 2021 yılında çok daha süratli bir toparlanma yaşayacağını öngörülüyor. Umberto de Pretto, “Karayolu nakliyat dalının global nominal gayri safi ulusal hasıla içindeki hissesi yaklaşık yüzde 3. 2020 yılı içindeki ciro kaybının global ölçekte yüzde 18 olacağı ve bunun da 551 milyar Euro’ya tekabül edeceği rapor kapsamında ortaya çıkan en çarpıcı sonuç. Bu daralmada en büyük düşüşün 338 milyar Euro ile Asya-Pasifik bölgesinde yaşanacağı iddia edilirken, Kuzey Amerika’da 72 milyar Euro, Avrupa’da ise 64 milyar Euro’luk bir ciro kaybı yaşanacağını öngörüyoruz” dedi.
COVID-19 sonrası global ölçekte alınan önlemlere bakıldığında, hükümetlerin birinci olarak eşya ve yolcu hareketleri üzerinde bir kısıtlama getirdiği ve hudut geçişlerinin kısıtlandığı görülüyor. Bu kısıtlamaların vakitle artırıldığı, buna rağmen yeşil çizgilerin oluşturulması ile işletilmesi, sürüş ve dinlenme müddetlerinde esneklik gösterilmesi üzere farklı alanlardaki kolaylaştırıcı önlemlerin sayıca yetersiz kaldığı, bunun da nakliyat bölümü üzerinde negatif tesir yarattığına dikkat çekiliyor. Birçok taşımacı firmanın likidite meseleleri, gelirlerde düşüş, hudut geçişlerindeki yavaşlamalar ve şoförlere yönelik ek denetim uygulamaları üzere problemlerle karşı karşıya kalmaya devam ettiğinin belirten Umberto de Pretto, “Bu sıkıntıların üstesinden gelinebilmesi için tüm ülkelerin acil hareket planlarını devreye sokması, global ölçekte alınacak ek önlemler ile karayolu taşımacılarının hayatta kalabilmesine imkan sağlanması ehemmiyet taşıyor” dedi.
Toparlanma planı hazırladı
IRU olarak nakliyat bölümünün yaşadığı COVID-19 kaynaklı sıkıntıların giderilmesi maksadıyla hazırlanan toparlanma planını karayolu nakliyat kesimi ile ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşları ile paylaştıklarını, bu istikametteki teşebbüslerini sürdürdüklerini söz eden, Umberto de Pretto, “Toparlanma planı kapsamında karayolu nakliyat kesimindeki firmaların iş yapabilirliğini devam ettirebilmek, tedarik zincirinin aksamadan devam ettirilmesine imkan sağlamak ve olağana dönüş sürecindeki çalışmalara katkı sağlayabilmek gayesiyle IRU olarak belirlediğimiz, finansal ve finansal olmayan başlıkları içeren 10 temel tavsiye hazırladık” diye konuştu.
IRU olarak tavsiyelerinin acilen hayata geçirilmesinin, ekonomik olarak büyük zorluklar ile karşı karşıya kalan taşımacılar açısından hayati değer taşıdığına vurgu yapan Umberto de Pretto, “Bu önlemlerin ülkeler ortasındaki koordineli biçimde hayata geçirilmesi büyük kıymet taşıyor. Pandemi periyodunda dünyanın her yerindeki taşımacılar ve şoförleri, besin ve ilaç taşımaları kapsamında kritik misyonlar yürüttü. Bu uğurda kendi hayatlarını da riske attı. Bugüne kadar özveri ile vazife yürüten karayolu taşımacılarının artık yardıma muhtaçlığı var. COVID-19 kaynaklı ekonomik ziyanların giderilmesinde kritik rol oynayacak nakliyat bölümüne ekonomik takviyelerin acilen hayata geçirilmesi ve bu takviyelere erişimin kolaylaştırılması her zamankinden de acil ve elzem bir husus”dedi.
Türkiye’de ciro kaybı yüzde 30’u bulacak
Raporda, birçok ülkedeki ekonomik yavaşlama sebebiyle karayolu nakliyat bölümünde önemli manada gelir kaybı yaşandığı, nakit akışının bozulduğu ve tedarik zincirinde çok önemli aksamalar meydana geldiğinin altı çiziliyor. Rapor kapsamında yapılan araştırmalarda, Türkiye’nin gerçek gayri safi ulusal hasılasının 2020 yılında yüzde 3 düşeceği, 2021 yılında ise yüzde 1 artacağı varsayım ediliyor. Tekrar araştırmalara nazaran, Türk nakliyecilik bölümünün nominal gayri safi ulusal hasıla içerisindeki hissesinin yaklaşık yüzde 6 olduğu ve dalın 2020 yılı içindeki toplam ciro kaybının yüzde 30’ları bulabileceği, ton olarak birinci çeyrekte yüzde 17’lik bir düşüş ile karşılaşıldığı bunun yılın geri kalanındaki düşüş ile birlikte yüzde 40’lara çıkabileceği iddia ediliyor. Bu hali ile Türkiye, COVID-19 kapsamında ekonomik olarak en fazla etkilenen ülkeler ortasında yer alıyor.Araştırmada, Türkiye’nin çalışanlara ve patronlara yönelik takviye paketlerini hayata geçirerek kıymetli katkılarda bulunduğu görülürken, hudut geçişlerindeki COVID-19’un yayılımını önlemek gayeli alınan ek önlem ve denetim uygulamalarının taşımacıları zorladığı ve bunun da taşıma sayılarında düşüşe ve ciro kaybına sebebiyet verdiği görülüyor. Türk taşımacılarının COVID-19 devrinde karşılaştığı en kıymetli meselelerin ise profesyonel şoför vizeleri ile ilgili problemler ve ek hudut denetimler ile zarurî konvoy uygulamaları olduğu görülüyor.
Hükümetlere toparlanma planı için temel 10 tavsiye:
Finansal tavsiyeler:
• Koşulların iyileşmesi ile birlikte kademeli biçimde kaldırılacak ve süreksiz tedbir olarak uygulanacak halde karayolu nakliyecilik bölümüne nakit hibelerin sağlanması,
• Değişken maliyetleri karşılayabilmek ismine kredilere ulaşımın kolaylaştırılması, yeni varlık (araç, ekipman vb.) alımlarındaki mevcut kredilerin tekrar yapılandırılması, filo yenilemeleri ile ilgili kredilerin 0 faizli ya da mümkün olan en düşük faiz ile verilebilmesi,
• Kredilerin geri ödemelerinin ve taksit vadelerinde kolaylaştırıcı imkanların sağlanması ismine ileri tarihlere ertelenebilmesi,
• Karayolu nakliyecilik kesimine ait motorlu taşıtlar vergisi ve öbür ilgili vergi yükümlülüklerinin ileri bir tarihe ertelenmesi,
• Mevcut problemler sebebiyle taşımalarda kullanılamayan araçlara ait sigorta primlerinde indirime gidilmesi,
• Bu süreç zarfında işsiz kalan ya da süreksiz olarak işsiz kalan karayolu nakliyecilik kesimi çalışanlarına yönelik mali takviye programlarının hayata geçirilmesi
Finansal olmayan tavsiyeler:
• Tüm hudut geçişlerinde uygulanacak biçimde araçların sistematik biçimde durdurulmasını önleyecek ve kolaylaştırıcı prosedürler ile desteklenecek biçimde “Yeşil Hatların” uygulamaya konulması,
• Gerekli önlemlerin alınması kapsamında çalışanlar için toplu taşıma imkanlarına öncelik verilmesi,
• Karayolu nakliyecilik kesiminde çalışanların müdafaa ve dezenfeksiyon ekipmanlarına erişiminin kolaylaştırılması
• Vizelerin, karayolu nakliyecilik bölümünün kullandığı dokümanlar ve lisansların bitiş tarihlerinin uzatılması ve sürüş-dinlenme müddetlerinde azamî esnekliğin sağlanması.
Dünya