LEYLA İLHAN
Üniversitelerin online eğitime geçme kararı ağustos – eylül aylarında öğrenci bölgelerinde kiralama hareketliliğini azalttı. Bu nedenle yalnızca İstanbul’da 50 bin konutun kiralanamadığı kaydedilirken, emlakçıların elinde kiralık emlak birikmesine neden olduğu belirtildi. Öğrencilerin gelmeyişinden en fazla etkilenen ilçelerin başında ise Beşiktaş, Şişli, Kadıköy ve Avcılar geldi. Bu yıl İstanbul genelinde konutlarda kira artışları yüzde 15’leri bulurken, Beşiktaş’ta artış oranı yüzde 4,84, Şişli’de yüzde 7,74, Avcılar’da yüzde 12,64 Kadıköy’de yüzde 13,14 oldu. Mevzuyla ilgili konuşan İstanbul Emlak Komitecileri Odası Lideri Nizamettin Aşa, pandeminin yarattığı ekonomik şartlara ek olarak üniversitelerin online eğitime geçmesinin de konutlarda kiralama hareketliliğini çok fazla azalttığını söyledi.
Emlakçıların elinde kiralık emlak birikti
Yalnızca öğrencilerden ötürü her yıl 100 bin ila 150 bine yakın konutta kiralama hareketi yaşandığını belirten Aşa, bu yıl online eğitimden ötürü en az 50 bin konutun bundan olumsuz etkilendiğini kaydetti. Bilhassa öğrencilerin ağır olduğu Beşiktaş, Fatih, Avcılar ve Kadıköy bölgelerde talebin düşmesi nedeniyle kiraların düştüğünü söyleyen Aşa, “Eskiden Beşiktaş’ta 3 bin TL ile 3 bin 500 TL aralığında kiralanan bir meskenin kira fiyatı şimdilerde 2 bin 500 TL ile 3 bin TL’ye düştü” dedi. Olağanda emlakçılar için en ağır periyot olan ağustos -eylül aylarının şimdilerde çok sakin geçtiğini söyleyen Aşa, “Emlakçıların elinde hiç olmadığı kadar kiralık mesken birikti. Kimi emlakçıların elindeki mesken sayısı 10 ila15’i buldu” diye konuştu. Aşa, halihazırda süren kiralamaların ise yükle zelzeleden ötürü yeni konuta taşınma ve pandemi nedeniyle bahçeli ve balkonlu konutlara taşınmadan kaynaklandığını söyledi.
Öğrenci gelmeyince kiralamalar azaldı
2 milyon öğrenciye konut sahipliği yapan kentin üniversitelerin online eğitime geçmesinden olumsuz etkilendiğini aktaran Turyap Kurumsal Satış Pazarlama Müdürü Alper Perçin, “İstanbul, Türkiye’deki üniversitelerin yüzde 29,61’ine konut sahipliği yapmakta. Münasebetiyle öğrenci hareketliliğinin azalması geçen yıla nazaran İstanbul genelinde ağustos- eylül aylarında kiralama hareketliliğini de yavaşlattı. Her yıl alışık olduğumuz hareket gelmeyince konut kiralamaları geçen yıllara oranla azaldı” değerlendirmesini yaptı.
Artan gayrimenkul fiyatları, kiraları da artırdı
2020’nin Temmuz ayında emlak fiyatlarının evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 25.8 arttığını kaydeden Alper Perçin, gayrimenkuldeki bu fiyat artışlarının kiralara da yansıdığını söyledi. Bu nedenle İstanbul’da kiralama fiyatlarındaki artışların yüzde 15’leri bulduğunu aktaran Perçin, “Ayrıca mart ayından itibaren korana devriyle birlikte insanların meskenlerinde daha çok vakit harcamaları, konut kiralayanların kiralama alışkanlıklarını da değiştirdi. Balkonlu, bahçeli ya da müstakil özellikteki konutlar daha fazla talep gördü. Bu talep de kiralama fiyatlarındaki artışa sebep oldu” dedi. Bundan ötürü Anadolu Yakası’nda en çok Beykoz ve Şile ilçelerinde, Avrupa Yakasında ise en çok Arnavutköy ilçesinde kira artışları görüldüğünü kaydeden Perçin, Şişli’nin ise artış oranının en az yaşandığı ilçe olduğunu söyledi.
Nüfus yoğunluğu olan vilayetlerde artış sürdü
Gayrimenkul değerleme ve lokasyon tahlili platformu Endeksa.com’un ağustos ayı bilgilerine nazaran konut kiraları son bir yılda Türkiye genelinde yüzde 12 artış gösterdi. Endeksa Kurucu Ortak ve Genel Müdürü Görkem Öğüt, “İstanbul’da bu oran yüzde 7,28 artarken, İstanbul’da ortalama metrekare kira fiyatı 16 TL, ortalama kira ise 1.589 TL oldu” dedi. İstanbul’da kira artışının en fazla olduğu bölgelerin kent merkezinden çok Başakşehir, Esenyurt, Beylikdüzü üzere yeni gelişmekte olan bölgeler olduğunu belirten Öğüt, gelişen ulaşım imkanlarının bilhassa bu bölgelerdeki kira bedellerini süratlice artırdığını kaydetti.
Antalya’da kiraları iç göç ve yabancılar artırıyor
• Antalya Emlakçılar Odası İdare Konseyi Üyesi Hakan Tat, Antalya’da kira bedellerinin çok yüksek olmasının turizm bölgesi olması ve devletin aldığı vergilerden kaynaklandığını söyledi. “Turizm bölgesi olduğu için yabancılar çok konut satın alıyor ve kiralıyor. Yabancıların mülk alması kolaylaştırılınca başta Ruslar olmak üzere birçok yabancı Antalya’dan konut aldı. Ayrıyeten Güneydoğu vilayetleri başta olmak üzere içerden çok göç alıyor” diyen Tat, “Bunun yanı sıra kira artışlarında ve fiyatlarda İstanbul, Ankara, İzmir üzere vilayetler emsal alınıyor. Böylelikle Antalya’da evvelce yüzde 10 civarında artan fiyatlar son 2-3 yıldan bu yana yüzde 15-20 gidiyor” diye konuştu.
Öğrenci meskenleri davalık oldu
• Nizamettin Aşa, üniversitelerin birinci yarıya kadar online eğitime geçmesinden ötürü birçok öğrencinin memleketlerine döndüğünü söyledi. Bundan ötürü kiraladıkları meskenlerden kontrat mühletinden evvel çıkışlar olduğunu vurgulayan Aşa, “Bu durum da mesken sahipleriyle öğrenciler ortasında davalara mevzu olmaya başladı. Mahkemelere taşınmaya başlayan bu icra davalarıyla ilgili olarak her iki tarafa da sağduyu davetinde bulunuyoruz. Ayrıyeten kesinlikle kontrattaki tahliye şartlarına bakmalarını öneriyoruz” diye konuştu. Kakıcı & Şimşek Hukuk Ofisi kurucularından Avukat Elvan Kakıcı Şimşek de Türk Borçlar Kanunu’na nazaran kiracının 15 gün evvelden kiraya verene haber vermek şartıyla konutu boşaltabileceğin! belirterek, “Evin boşaltıldığı andan itibaren yeni bir kiracının o konutu tutması için geçecek olan mühlet kadar kira bedeli ödenmek durumunda. Bu bedeli ödemek istemeyen kiracı, yerine kiracı bulabilir” dedi.
İzmir’de yazlıklar kiraları yükseltti
• Gayrimenkul dalında uzun bir mühlet hem satış hem de kira fiyatları durağan gittiğini belirten Müteahhitler Federasyonu Genel Sekreteri ve İzmir Ticaret Odası İnşaat Komitesi Lideri Barış Öncü, “Bu nedenle fiyatlar taban yapmıştı. Mesken sahipleri de, müteahhitler de maliyet hesabı yapmadan fiyat belirliyorlardı. Ağustos ayında konut kredi faizlerinin yüzde 0.64’e gerilemesiyle daire fiyatları yükselerek olağan seviyesini gördü, kiralar da yeni fiyatlar üzerinden belirlendi” dedi.
Bunun dışında İzmir’de kiraların biraz daha fazla artmasının iki nedeni daha olduğunu belirten Öncü şöyle konuştu: “Şu an Türkiye’de kime sorarsanız sorun, çok büyük bir kısmı “hangi vilayette yaşamak istersiniz?” sorusuna “İzmir” karşılığını veriyor. Üstelik imkanı olanlar bunu hayata da geçiriyor. Bu da kira fiyatlarına yansıyor. İkinci neden ise insanların pandemi sürecinde tatillerini oteller yerine kiralık meskenlerde geçirmek istemeleri. Yazlık bölgelerde kısa vadeli kiralamalarda fiyatlarda çok büyük bir artış oldu. Kent merkezinde çok yüksek artış olmamasına rağmen, yazlık kiralarındaki artış genel kiralara yansıdı. Şu an ise piyasa çok dingin.”
İzmir Emlak Komitecileri Odası Lideri Mesut Güleroğlu da ağustos ayında kredi faizlerinin çok fazla düşmesinin piyasada genel bir hareketlenmeye neden olduğunu söyledi. “Kredi faiz oranlarının yükselmesiyle de piyasada durulma başladı” diyen Güleroğlu, “Şu anda hem üniversitelerin açılmaması hem de tayinlerin olmaması nedeniyle bu sakinlik sürüyor. Çok sayıda boş daire var. Bilhassa Buca ve Bornova üzere üniversite öğrencilerinin ağır olduğu ilçelerde bu durum daha belirgin” diye konuştu.
Yazlık bölgelere kayış Antalya’yı öne çıkardı
Nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu vilayetler içinde kira artışının en yüksek olan vilayetlerin sırasıyla Antalya, Şanlıurfa, Gaziantep, Diyarbakır ve Adana olduğunu söz eden Öğüt, “Antalya’da bir yıllık kira artışı yüzde 26,02, Şanlıurfa’da yüzde 18,74, Gaziantep’te yüzde18,39, Diyarbakır’da yüzde 17,99, Adana’da ise yüzde 15,97 düzeyinde oldu” dedi. Ögüt, artışlarının nedenini şöyle açıkladı: “Son 4 yıldır konut satış ve kira fiyatlarında daima artış gösteren Antalya, pandeminin tesiriyle yazlık bölgelere olan konut talebinin artması ile daha da öne çıktı ve kira bedeli en fazla artış gösteren vilayet oldu. Antalya’dan sonra en fazla bedel artışı, uzun müddettir bedel artışı görülmeyen Şanlıurfa ise tarihi ve kültürel mirasının yanı sıra sanayi, ticaret ve turizm alanındaki gelişmişliğiyle öne çıkarken, Gaziantep ise kentsel dönüşüm kapsamındaki projeleri ile dikkat çekti.”
Dünya