azine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, “Yeni Dengelenme, Yeni Olağan, Yeni Ekonomi” ana temasıyla hazırlanan Yeni Iktisat Programı’nı (YEP) tanıttı. 2021-2023 yıllarını kapsayacak YEP Vergi Kontrol Heyeti İstanbul Ataşehir Hizmet Binası’nda düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı. Programın bilhassa Türkiye Cumhuriyeti’nin 100’üncü yılı olan ve gayeleri evvelce belirlenen 2023’ü kapsaması dikkat çekti. Bakan Albayrak, YEP’teki üçlü ana temaya dikkat çekerek, “Ana temaların her birini başka bir meydan okuma olarak görüyoruz” diye konuştu.
NORMALLEŞMEDE YENİ ADIMLAR GELİYOR
Albayrak, dengelenme periyodunda, salgın sürecine özgün olarak devreye alınan finansal önlemlerin kademeli olarak kaldırılacağını söz ederek, “Ağustos ayı başından bu yana ilgili kurumlarımız gerek faiz ve likidite adımlarıyla, gerekse de swap ve faal rasyosu düzenlemeleriyle bu tarafta adımlar atmaya başladığımızın örnekleri olarak öne çıkıyor. Olağanlaşma adımları önümüzdeki günlerde de haftalarda da devam edecek, hem finansal istikrarımıza hem de makroekonomik amaçlarımıza katkı sağlayacaktır” diye konuştu.
YILIN TAMAMINDA BÜYÜMENİN MÜSPET OLMASINI ÖNGÖRÜYORUZ
Albayrak, “Elbette teknik takımlarımız alternatif senaryolar da hazırladılar. Fakat bilhassa büyüme çerçevesi içerisinde 2020’ye güçlü bir büyüme performansıyla başlamıştık. Salgın tesiriyle mart ayının ortasından itibaren başlayan daralmanın akabinde üçüncü çeyrekte tekrar süratli bir toparlanma sürecine girdik. Ağustos ayından itibaren atılmakta olan olağanlaşma adımlarının tesiriyle yılın geri kalanında büyüme dördüncü çeyrekte bir ölçü ivme kaybedecek olsa da yılın tamamında büyümenin olumlu olmasını ve yüzde 0,3 oranında gerçekleşmesini öngörüyoruz” açıklamalarını yaptı.
2021’DE BÜYÜMEYİ YÜZDE 5.8 OLARAK KESTIRIM EDİYORUZ
Albayrak, Türkiye iktisadının 20182020 devrinde karşı karşıya kaldığı iç ve dış şoklar nedeniyle potansiyelinin epeyce altında büyüdüğüne dikkati çekti. 2021 yılında, ertelenen tüketim ve yatırımların devreye girmesi ve turizm gelirlerindeki normalleşmeyle birlikte büyümenin yüzde 5,8 olmasını iddia ettiklerini belirten Albayrak, “Sonraki periyotta de büyümenin yüzde 5 düzeyinde seyretmesi doğal, Türkiye’nin yüzde 5 büyüme patikasına evrilmesini öngörüyoruz. Bu büyüme gayelerine ulaşmak için program periyodunda her vakit vurguladığımız formda ihracata, katma pahalı üretime ve istihdama bilhassa bu devirde çok daha fazla yoğunlaşacağız” diye konuştu.
TURİZM GELİRİNDEKİ DÜŞÜŞ VE ALTIN İTHALATI DIŞINDA %17 CARİ FAZLA
Yaptıkları hesaplamalara nazaran, COVID-19 salgınının net turizm gelirleri üzerindeki azaltıcı tesirinin 25 milyar dolar, net altın ithalatı üzerindeki üst istikametli tesirinin ise 12 milyar dolar düzeyinde olduğunu söyleyen Albayrak, şu değerlendirmelerde bulundu: “Altın ithalatını bir ithalat olarak görmüyorum. Altın sermaye malı. Bir tüketim malı değil, alıp tüketmiyorsunuz. Koyuyorsunuz sermaye olarak. Süreksiz tesirler hariç bakıldığında, 2020’de 12,4 milyar dolar, yani ulusal gelirimizin yüzde 1,7’si kadar cari fazla verdiğimizi hesaplıyoruz. Yalnızca altının ve turizmin olağan performansına baktığımızda 2020 olağan kurallar altında cari fazla vererek kapattığımız bir yıl olarak geçecekti. Altını koyduğumuzda da , yalnızca turizm olağan performansla gerçekleşmiş olsaydı 0,1’lik bir artıyla tekrar cari fazla vererek kapatacağımız bir yıl olacaktı. Cari süreçler istikrarının GSYH’ye oranının 2021 ve 2022 yıllarında sırasıyla yüzde 1,9 ve yüzde 0,7 olarak açık vermesini, program periyodu sonunda ise bu atılan adımların, stratejik ıslahatların da tesiriyle fazlaya dönmesini, kalıcı bir formda dönüşüm noktasında fazlaya dönmesini öngörüyoruz.”
KEŞİF, GÜÇ İTHALATINA OLUMLU KATKI YAPACAK
2021 yılında yenilenecek kontratlardaki doğal gaz fiyatlarının doğal gaz keşfi kaynaklı olarak daha uygun seviyelerde oluşmasının güç ithalatına olumlu istikamette katkı yapacağını belirten Albayrak, gelecek yıllarda 30 milyar metreküpün üzerinde neredeyse doğal gaz kontratlarında yenilenme olacağını söz etti. Albayrak, kelamlarını şöyle sürdürdü: “1990’ların o meşhur 25-30 yıllık kontratlarının sonuna geliyoruz artık. İşte bunun tesiriyle ve bunun yanında doğal gaz keşif kaynaklarının, Karadeniz’deki hoş haberin de tesiriyle birlikte önümüzdeki devirde çok daha uygun seviyelerde oluşan güç ithalatı fiyatlarıyla inşallah bu sürecin sonunda güç ithal eden değil, bir de bakmışsınız güç ihraç eden bir Türkiye’den kelam ediyoruz ki Türkiye oraya gidiyor. Bu toplam Türkiye’nin cari istikrarına inanılmaz olumlu tarafta katkı yapacak.”
EXİM VE YATIRIM BANKASINDA ‘MEKTUPLA İŞ’ MODELİNDEN ÇIKILDI
Bakan Albayrak, Türk Eximbank’ın yeni yaklaşımının, Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası’nın yeni odak alanları ile KOBİ’leri desteklemek, global tedarik zincirindeki hissesini ve e-ihracatı artırmak olduğunu söyledi. İş dünyasının Türk Eximbank’ın ve Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası’nın yeni yaklaşımlarından pek haberinin olmadığına dikkati çeken Albayrak, “Mektup getir- iş yap’… Bu modelden çoktan çıkıldı” dedi.
12 AY TURİZME GEÇİŞLE BÖLÜMDE ÇEŞİTLİLİĞİ ARTIRACAĞIZ
Bilhassa madencilik alanında katma pahalı üretime yönelik yatırımlara da ehemmiyet vereceklerini tabir eden Albayrak, turizm alanındaki çalışmalar hakkında şunları kaydetti: “Turizm gelirlerimizi artırmak için 12 ay turizme geçişle turizmde çeşitliliği artırarak, inançlı turizm sertifikasyonunu daima ve kalıcı hale getireceğiz. Bu hususta Turizm Bakanımızla çok ağır bir mesai ortaya koyuyoruz.”
Her tema bir meydan okuma
YENİ DENGELENME
● Makroekonomik istikrar
● Finansal İstikrar
YENİ OLAĞAN
● E-hizmetlerin yaygınlaştırılması
● Yeni finansal tahlillerin üretilmesi
● Yeni çalışma modelleri oluşturulması
● Dijital dönüşüme sürat kazandırılması
YENİ IKTISAT
● Sürdürülebilir büyüme
● Yenilikçi ve yüksek katma kıymetli üretim
● Üretim ve ihracata dayalı büyüme
● Dijital ve platform iktisadı
Albayrak: Kur yerine üretim ve endüstriye odaklanmalıyız
YEP’in uygulanabilir, gerçekçi amaçlar barındırdığını söyleyen gazeteci Hakan Güldağ, YEP sonrası Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ile ayaküstü yaptığı sohbeti şöyle aktardı: “Bakan Albayrak, Türkiye’nin göstergelerinin çok iyi olduğunu söz etti. Kura odaklanmak yerine endüstriye, üretime odaklandıklarını belirtti. ‘Kurda denetimin sağlandığını’ tabir eden Albayrak, gerçek dal cephesinde işlerin pek iyi gittiğini vurguladı. Dünyadaki değişimle birlikte, bu süreçten, kur dahil en avantajlı çıkacak ülkenin Türkiye olduğunun altını çizdi.”
YÜZDE 40 DAHA UCUZ ALIM YAPMAMIZI SAĞLAYAN DMO ELİYLE SIHHAT YERLİLEŞECEK
Bakan Albayrak, Devlet Materyal Ofisi’nin (DMO) merkezi satın almadaki rolünün genişletilmesiyle fevkalade olumlu sonuçlar almaya başladıklarını söyledi. Böylelikle alımların yüzde 30-40 daha ucuz olduğunu belirten Albayrak, sıhhat kesimindeki sorunun da bugün, yarın biteceğini ve imzaların atılacağını söz etti. Albayrak, şunları kaydetti: “Tahsilatlar, alacaklar, gelirler, masraflar, bölümün yerleştirmeyle birlikte dönüşümü DMO’nun misyonlarından bir tanesi olacak. Birebir güçte yaptığımız yerlileştirme modelini sıhhat alanında da DMO eliyle yerlileştireceğiz, hem tahsilat hem ucuzluk hem Ar-Ge’nin de Türkiye’ye bu manada dönüşümü ile fevkalade bir dönüşüm öyküsü yaşayacağız. Bunun yanında tek hazine hesabının genişletilmesi üzere adımlarla gayelerimizi destekleyecek adımları atacağız.”
TÜRKŞEKER İLE PİLOT UYGULAMA BAŞLATTIK; DÖNÜŞLER OLUMLU
Albayrak, kontratlı tarım ve girdi finansmanı ile besin fiyatlarında istikrar sağlanacağının altını çizdi. Ziraî üretim maliyetlerini düşürmek, çiftçilerin gelirini garanti altına almak ve besin fiyatlarında istikrara katkı sağlamak için girdi finansmanı ve avans düzeneğini uygulamaya koyacaklarını lisana getiren Albayrak, pilot uygulamayı hali hazırda TÜRKŞEKER ile başlattıklarını ve çok olumlu dönüşler aldıklarını söyledi. Albayrak, yılsonuna kadar birçok eserde bu kapsamı genişleteceklerini belirterek, “Bu modelin çok hoş sonuçlar vereceğini şimdiden müjdeleyebilirim. Çiftçilerimiz açısından da fiyat istikrarı açısından da” tabirlerini kullandı.
KAMU SÜRÜKLEYİCİ ROL OYNAYACAK
“Salgın kaynaklı belirsizlik periyodu tesiri ile özel kesimin utangaç kalabileceği yatırımlarda kamunun sürükleyici rol üstlendiği bir devir göreceğiz” diyen Albayrak, “Bu kapsamda artış, demiryolu yatırımları, sulama projeleri, eğitim, Ar-Ge harcamaları, yeni OSB’lerin desteklenmesi ve üniversite araştırmalarında gerçekleşecek. Ayrıyeten, daima ve kalıcı gelir kaynakları ile vergi tahsilatında aktifliğin artırılmasını, iktisatta kayıt dışılığın azaltılmasını, teşvik sisteminin verimliliğinin artırılmasını sağlayacak siyasetleri devreye alacağız” biçiminde konuştu.
IŞTIRAK SİGORTACILIĞINI YAYGINLAŞTIRACAĞIZ
Iştirak finans alanında memleketler arası standartlara ahenk sağlanacağını ve iştirak sigortacılığının yaygınlaştırılacağını anlatan Albayrak, şunları kaydetti: “Nasıl ki sigortacılık dalında bir değişim sürecini başlattık, çok net şunu söyleyeyim, iştirak finans, iştirak bankacılığı alanında önümüzdeki 3 yıllık süreçte çok büyük bir değişim ve dönüşüm sürecine de şahitlik edeceğiz. Yalnızca Türkiye ve bölgesindeki iştirak bankacılığı, iştirak finans potansiyeli değil, global manada da İstanbul Finans Merkezi’ne entegre olmuş, bölgenin ve dünyanın değerli bir iştirak finans merkezi olması noktasında da çok güçlü adımları bu program devrinde atacağız. Yakın süreçte zati göreceksiniz, bu çerçeveyi de koruyacağız. Ülkemizde finansal teknolojilerin yaygınlaştırılmasına yönelik kapsamlı bir strateji dokümanı ve hareket planı hazırlanacaktır. Finansal kapsayıcılığın artırılması, TL bazlı finansal eserlerin teşvik edilmesi, dolarizasyonun azaltılması, İFM Merkezli Zenginleştirilmiş Kümelenme Modeli’nin uygulanması öteki adımlarımız olacak.”
YEP’e iş dünyasından tam dayanak
Dünya