Şebnem TURHAN
Dolar/TL kurunda Merkez Bankası lider değişikliğiyle görülen yükseliş hareketi iki hafta vatandaşın döviz mevduatında çözülmeye yol açmış ve yurtiçi yerleşiklerden 12 milyar dolara yakın bir satış yaşanmıştı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun günlük bilgilerine nazaran 6-7-8 Nisan’da yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı tekrar yükselişe geçti ve üç günlük değişim 2.1 milyar dolar oldu. Dolar/TL’nin 8.20 liranın altına gerilediği günlerde alımda ticari işletmeler öne çıktı.
Kurda yaşanan hareket ve 8.45 liraya kadar çıkan düzey vatandaşların da döviz mevduatını azaltmasına yol açtı. 19 Mart sonrası birinci haftada parite tesirinden arındırılmamış olarak yurtiçi yerleşikler 8.9 milyar dolar satış yapmıştı. Gerçek bireylerin döviz mevduatı 7.2 milyar dolar, hukukî bireylerin döviz mevduatı da 1.7 milyar dolar geriledi. Sonrasında 2 Nisan ile biten haftada da vatandaşın döviz mevduatında çözülme ivme kaybetse de devam etti. O hafta ise toplam satış parite tesirinden arındırılmadan 2.5 milyar dolar oldu. Toplamda iki haftada döviz mevduatındaki çözülme 12 milyar dolara yaklaştı.
Geçen hafta ise vatandaşın dolar/TL’de 8.20 liranın altına gelinmesiyle hali değişti. Haftanın birinci üç günü hem gerçek bireyler hem de hukuksal şahısların döviz mevduatında yükseliş yaşandı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) günlük datalarına nazaran 5 Nisan’da yurtiçi yerleşiklerin 243 milyar 745 milyon dolar olan döviz mevduatı 8 Nisan’da 245 milyar 845 milyon dolara yükseldi. Üç işgününde 2.1 milyar dolarlık toplam artış yaşandı.
Gerçek bireylerin döviz mevduatı 5 Nisan’dan 8 Nisan’a 462 milyon dolar arttı. 5 Nisan’da 157 milyar 218 milyon dolar olan gerçek bireylerin döviz mevduatı 8 Nisan’da 157 milyar 680 milyon dolara çıktı. Şirketler ise daha süratli bir alım yaptı. 5 Nisan’da 86 milyar 526 milyon dolar olan hukukî şahısların döviz mevduatı 8 Nisan’da 88 milyar 164 milyon dolara yükseldi. Bu 1 milyar 638 milyon dolarlık alım yaptıklarını gösteriyor.
Döviz mevduatının hissesi yüzde 55
BDDK bilgilerine nazaran döviz mevduatının toplam mevduattaki hissesi da geçen hafta arttı. 8 Nisan itibariyle yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatının hissesi toplam mevduatta yüzde 55 olurken TL mevduatın hissesi da yüzde 45 oldu. 5 Nisan’da ise döviz mevduatının toplam mevduattaki hissesi yüzde 54,5 düzeyindeydi. Toplam mevduatlar içindeki döviz hissesi 2014 yılı başındaki yüzde 33 düzeyinden yıllar itibariyle artış göstererek 8 Nisan yüzde 55’e gelmiş oldu.
TL mevduat faizinde yükseliş sürüyor
Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatında yine yükseliş hareketi gözlense de bankaların TL mevduata uyguladığı faiz oranları da 2 Nisan ile biten haftada yükseliş göstermişti. Merkez Bankası datalarına nazaran bankaların TL mevduat için uyguladıkları faiz oranı 02 Nisan haftasında bir evvelki haftaya nazaran 10 baz puan artışla yüzde 17,87’e çıktı. Dolar cinsi mevduatın faizi de 7 baz puan artarak yüzde 1,20’ye yükseldi. Euro cinsi mevduat faizi ise 1 baz puan artışla yüzde 0,45 oldu. 2 Nisan haftasında kredi faizleri de yükseldi. Merkez Bankası bilgilerine nazaran TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı 2 Nisan haftasında bir evvelki haftaya nazaran 72 baz puan artışla yüzde 21,78’e çıktı. Ferdî kredilerin de her cinsinde yükseliş yaşandı. TL bazlı konut kredi faizleri 30 baz puan artışla yüzde 18,18’e, taşıt kredi faizleri 25 baz puan artışla yüzde 20,36’ya ve gereksinim kredi faizleri 19 baz puan artışla yüzde 23,74’e yükseldi. Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı birebir haftada 68 baz puan azalışla yüzde 3,53 olurken Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 57 baz puan artışla yüzde 3,74’e çıktı. Hesaplamalara nazaran ticari kredilere uygulanan mevduat spreadi TL için yüzde 3,91, dolar ve Euro için sırasıyla yüzde 2,33 ve yüzde 3,29 oldu. TL ticari kredilerdeki mevduat spreadi dolar ve Euro kredilere uygulanan spreadin üstünde seyretmeye devam etti.
Dünya