Şebnem TURHAN
Türk Lirası varlıklarında sert bedel kaybı, haftanın ikinci süreç gününde de devam etti. Dünkü süreçlerde dolar/TL 8,16’yı, Euro/TL de 9,64’ü aştı. Pazartesi günü yüzde 3,88 düşen BIST100 endeksinin yanı sıra BISTTUM endeksi yüzde 7,1 geriledi. Borsada süreç gören 401 payın 193’ünde yüzde 10’a yakın bedel kaybı yaşanırken, Borsa İstanbul’un piyasa kıymeti de 103,3 milyar dolara geriledi. Borsadaki toplam şirket sayısının yarısına yakınını oluşturan 193 payın fiyatı 1 doların altına indi. 212 payın fiyatı da 1 Euro’nun altına geldi. Pay fiyatı 1 doların altına düşen şirketler ortasında bankalar dikkat çekiyor. Türk Lirası varlıklarında sert kıymet kaybı haftanın ikinci süreç gününde de devam etti. Dolar 8.16 lirayı, Euro 9.64 lirayı aştı. Pazartesi günü yüzde 3,88 düşen BIST100 endeksinin yanı sıra BISTTUM endeksi yüzde 7,1 geriledi. Ve borsada süreç gören 401 payın 193’ü yüzde 9’dan fazla geriledi. Yani borsanın yarısı neredeyse taban fiyatlardan süreç gördü. Borsada dün ise reaksiyon alımları yaşandı. Borsa İstanbul’un piyasa pahası 103.3 milyar dolara geriledi. Borsada süreç gören 193 payın fiyatı 1 dolar bile etmezken, 212 payın fiyatı da 1 Euro’nun altında. Pay fiyatı 1 doların altında olan şirketler ortasında bankalar dikkat çekiyor. TSKB, Yapı Kredi, Vakıfbank, Halkbank, Akbank, İş Bankası ve Garanti Bankası’nın pay fiyatları 1 doların altında süreç görüyor.
BISTTUM’de süreç gören 401 pay ortasında 193 payın bedeli 1 doların altında bulunuyor.
Yani neredeyse borsanın yarısını oluşturan şirketlerin pay pahası 1 doların altında. Yeniden borsada 212 payın fiyatı 1 Euro’nun altında kalıyor. Bu durum borsadaki şirketlerin yarısından fazlasının pay pahasının 1 Euro’nun altında bulunduğunu gösteriyor. Euro ve dolar bazında şirket paylarındaki bu ucuzluk yabancı yatırımcı için aslında cazip olabilecek bir du
rum. Fakat hem pandeminin yarattığı belirsizlik hem de Türkiye’ye mahsus ıstıraplar yabancı yatırımcının risk algısını düşürdü. Yatırımcılar inançlı liman arayışında biraz fazla risk alıp daha fazla kazanma imkanları olan yatırımlardan şimdilik uzak duruyorlar. Borsa İstanbul’da yabancıların hissesi da yüzde 49,65 düzeylerinde bulunuyor.
3 ayda 5 puan sıkılaştırma
Dolar ve Euro’daki süratli hareketlere sürerken Merkez Bankası sıkılaştırma adımları kapsamında klâsik yollu repo ihalelerine devam etti. Merkez Bankası klasik metotla açtığı bir ay vadeli repo ihalesinde ortalama yüzde 14,75 kolay faizle 5 milyar TL verdi. İhalede en düşük ve ortalama kolay getiriler yüzde 14,75, en yüksek kolay getiri yüzde 14,76 oldu. TCMB’nin 24 Kasım vadeli repo ihalesine 23.7 milyar lira teklif geldi. Ortalama fonlama maliyeti evvelki gün prestijiyle 4 baz puan daha yükselerek yüzde 12.92’ye çıktı. Fonlama maliyeti temmuz ortasında yüzde 7,4’ün altında idi. Bu 550 baz puan bir sıkılaştırma manasına geliyor.
Gözler Merkez Bankası’nda
TCMB’nin bugün yılın son enflasyon raporunda yüzde 8,9 düzeyindeki yıl sonu enflasyon kestirimini YEP ile uyumlu olarak yüzde 10,5 civarına revize etmesi bekleniyor. Daha yüksek revizyonlar da beklentiler dahilinde. YEP’te 2021 enflasyon iddiası yüzde 8 düzeyinde bulunurken TCMB’nin 2021 için üst istikametli revize edilmesi beklenen varsayımı yüzde 6,2 düzeyinde. Ayrıyeten Merkez Bankası Lideri Murat Uysal’ın bilhassa geçen haftaki sürpriz PPK toplantısı akabinde piyasalarda yaşananlara yönelik soruları yanıtlaması da bekleniyor.
Sendikasyon kredileri faal rasyosu hesabına dahil edildi
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) faal rasyosu (AR) hesaplanmasında güncelleme yaptığını duyurdu. BDDK açıklamasında “Daha evvelki heyet kararlarında yer alan açıklamalara ek olarak, 1 Kasım 2020’den itibaren, yurt içi bankaların yurt içindeki başka bankalara kullandırdıkları 1 yıldan uzun vadeli yabancı para kredilerin, direkt kullandırılmış olan kredi meblağı nispetinde ve sendikasyon kredilerinin krediyi kullandıran bankanın sendikasyondaki hissesi nispetinde AR’ın hisse kısmında yer verilen “krediler” kalemine, kullandırım anındaki orjinal vadelerinin dikkate alınması suretiyle, 1,00 katsayısı ile dahil edilmesine karar verildi” denildi. Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan BDDK, faal rasyosu hesaplamasına yurt içi bankaların öbür yurt içi bankalara kullandırdığı 1 yıldan uzun vadeli yabancı para kredileri ve sendikasyon kredilerini de dahil etmiş olduğunu belirterek “Daha evvel hesaplamaya dahil edilmeyen bu kredilerin sayılması, faal rasyosu gevşetilmeden bankalara daha fazla hareket alanı açmış oldu. Kredi büyümesinin daha sıkı finansal şartlarla yavaşlayacağı ortamda, kaynakları gerçek dal kredisine çevirmesi zorlaşacak olan bankaların, başka bankalara verdiği sendikasyonların da hesaba dahil edilmesi rasyoyu tutturmalarını kolaylaştıracaktır. Birçok banka hali hazırda yüzde 90 oranını sağlıyor, bu nedenle marjinal tesiri az olacaktır” dedi.
Merkez’in rezervleri eylülde yüzde 4,9 eridi
Bankası tarafından, Eylül 2020 periyoduna ait “Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi Gelişmeleri” dataları yayımlandı. Buna nazaran, resmi rezerv varlıkları eylülde bir evvelki aya kıyasla yüzde 4,9 azalarak 79,7 milyar dolara geriledi. Tıpkı periyotta döviz varlıkları yüzde 6,3 azalarak 36.3 milyar dolara, altın cinsinden rezerv varlıkları yüzde 3,7 gerileyerek 41.8 milyar dolara indi. Vadesine 1 yıl yahut daha az kalmış Merkezi İdare ve Merkez Bankası’nın evvelden belirlenmiş döviz çıkışları (döviz kredileri, menkul değerler ve mevduat süreçlerinden doğan yükümlülükler) eylülde yüzde 0,3 artarak 25.7 milyar dolara çıktı. Bu meblağın 20.6 milyar doları anapara, 5.1 milyar doları faizden oluştu. Bu devirde, Merkez Bankası’nın yurt içi ve yurt dışı yerleşik bankalarla yapmış olduğu finansal türev süreçlerinden kaynaklanan net döviz ve altın yükümlülükleri 62.9 milyar dolar seviyesinde gerçekleşirken, kelam konusu fiyatın 19 milyar doları bir ay vadeli olarak kayıtlara geçti. Kurala bağlı döviz çıkışları, 1 yıl içinde ödenecek Hazine garantili dış borçlar ile öbür yükümlülüklerden (döviz ve altın cinsinden zarurî karşılıklar bloke hesabı ve akreditifler) oluştu. Kelam konusu yükümlülükler eylülde bir evvelki aya nazaran yüzde 26,8 artarak 39.9 milyar dolar oldu.
Dünya